Mustaqil-is pdf

Murakkab boshoqda - monopodial shoxlangan asosiy o’q 
bo’lib, ikkilamchi o’qida oddiy boshoqchalar joylashgan. 
(bug’doy, arpa, javdar). 

---

Murakkab soyabon - bu soyabonlaming bir nechta yon shoxlari 
bo’lib, ular oddiy soyabonchalar bilan tugaydi (sabzi, shivit). 
Murakkab qalqon - bu aralash to’pgul bo’lib, asosiy o’qi oddiy 
qalqon, yon o’qlari savatcha yoki ikkinchi, uchinchi tartib 
qalqonchalardir.Masalan chetan, bo’ymadaron. Bulardan 
tashqari tabiatda murakkab to ’pgullar ikki xil to ’pgul 
yig’indisidan iborat bo’lishi mumkin. Bunday to’pgullar agregat 
to ’pgullar deb ataladi. Masalan, ro’vak, soyabon, ro’vak gul o 
’qida oddiy soyabonlar joylashgan.
Monopodial murakkab 
topgullar 1-murakkab 
boshoq, 2- kuchala, 3- 
murakkab soyabon, 4- 
rovakyoki murakkab 
shingil, 5- boshoqsimon 
rovak
Simpodial topgullar. l-dixaziy, 2- changaksimon, 3 -pleyoxaziy

---

Simoz - to’pgullar yuqorida qayd qilinganidek, asosiy gul o’qi 
qisqa bo’lib, uchi oldin ochiladigan gul bilan tugallanib, 
bazipetal (yuqoridan pastga) holda o ’sadi. Simoz to ’pgullar 
uch guruhga bo’linadi: 
1. Monoxazi -g u l o ’qi gul bilan tugallanib gulning bir 
tomonida bitta yoki bir qancha gullar o’sib chiqadi. Monoxazi to
’pgullar gajak, ilon izi shaklda bo’lishi mumkin.
a) Gajak to ’pgul o’qi bir tomonlama o’mashib buralgan 
to’pguldir, ulami kampirchopondoshlar oilasining vakillarida 
ko’rish mumkin. 
b) Ilonizi to’pgulining o’qi ikki tomonlama birin ketin o 
’mashgan bo’lib, iloniziga o ’xshaydi. Bu xildagi to ’pgul 
mingdevona (Hyocyamus) o ’simligida uchraydi. 
2.Dixazi yoki ayri to ’pgul. T o’pgulning asosiy o’qi gul bilan 
tugaydi. T o’pgul o ’qining yonidan bir-biriga qarama-qarshi 
joylashgan ikkita o ’qi o’sib chiqadi, bulaming har biri gul bilan 
tugaydi. So’ng ulaming yonlaridan yana ikkita to ’pgul o’qi 
o’sadi, bular ham gul bilan tugallanadi. Demak, dixaziy 
to’pgulida soxta dixotomik shoxlanishni ko’ramiz. Bu xildagi 
to’pgul chinniguldoshlar oilasining vakillarida uchraydi. 
3.Pleyxazi yoki soxta soyabon to’pgul. Pleyxazi to ’pgulning 
asosiy o’qi ancha qisqargan bo’lib, uning atrofida doira holida 
o’rnashgan bir qancha o’qlardan tashkil topgan to ’pgullar 
joylashadi. Buni sutlamadoshlarga mansub o’simliklarda 
uchratamiz.