N e I t va gaz m ahsulotlarining I izik-kimyoviy tahlili

Fotoelem entlar. F o to k a lo rim e trik va sp ek tro fo to m etrik tahlil 
usullarida rangli eritm alarn in g n u r yutish darajasi foto elem en tlar 
yordam ida aniqlaniladi. F otom etrlanadigan rangli eritm adan o ‘tayot- 
gan n u r energiyasini fotoelem ent elektr energiyasiga aylantiradi. O ptik 
asboblarda ikki xil fotoelem entlar — y arim o ‘tkazgichli va vakuum li 
fo to elem entlar ishlatiladi. Tuzilishiga qarab fotoelem entlar: ichki, 
tashqi fotoeffektli va zanjir qatlam li bodadi.
Fotoeffekt q o nuniga asosan, hosil b o d ayotgan fototokning kuchi 
fotoelem entga tushayotgan yorugdik tezligiga t o ‘g ‘rj proporsionaldir.
18

---

I'OloefTckt faqat m a’lum bir to'Iqin uzunlikdagi n u r bilan yoritilganda 
hosil bo'ladi.
Yorug'lik filtrlari. F otom etrik tahlil usulida sezgirlikni oshirish 
va aniq natija olish uch u n fotom etrlanayotgan rangli eritm a tom onidan 
yutilayotgan nurning eng katta qiym atini ishlatish m aqsadga muvofiq- 
dir. Ko'zga ko'rinadigan spektrlar sohasidan m a ’lum bir to'Iqin u z u n ­
likdagi nurlarni ajratib olish uch un n u r yutuvchi eritm alar oldiga, 
yorug'lik o'rtasining yo'liga nur yutgichlar, y a’ni nur filtrlari o 'rn a - 
liladi. N u r filtrlari sifatida rangli shishalar va plyonkalar, rangli suyuq- 
llklar va interferension nur filtrlari ishlatiladi.
Fotokalorim etriya. F o to k a lo rim e rik a n iq lash ish larid a fo to - 
clcm entning nur sezuvchi sirti yoritilishi natijasida paydo bo'ladigan 
va zanjirdagi galvanom etr yordam i bilan yozib olinadigan fototok 
kuchiga qarab, rangli eritm adan o 'tg an nur tezligi haqida fikryuritiladi. 
Aniqlash ishlari maxsus asboblarda — fotokalorim etrlarda olib boriladi. 
ling ko'p tarqalgan fotokalorim etrlar ikki yelkali yoki differensial 
fotokalorim etrlardir.
Fotoelektrokalorim etrning ishlash sxemasi 
6
-rasm da keltirilgan.