N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazаkov, M. X. Ashurov

I-bob. Neft konlarini ishlashni kompleks loyihalashtirishning asosiy talablari 
I.1. Kon jixozlarini ishlatish loyihasini tuzish haqida 
qisqacha ma’lumotlar 
Yaqin kunlargacha har bir oсhilgan yangi kon uchun ikkita loyiha tuzilar edi: 
1) ishlash loyihasi; 2) jixozlash loyihasi. 
Hozirga kelib esa yangi ochilgan konlar uchun kompleks loyiha tuziladi, ya’ni 
ishlash va jixozlash loyihalari birgalikda, kon sharoitidan kelib chiqqan holda 
tuziladi. 
Neft va gaz konlarini ishga tushirishdan oldin ularning ishlash loyihasini tuzib 
chiqish kerak bo‘lardi. Ishlash loyihasi konni ishlash va ishlatish usullarini, shu konni 
jixozlash loyihasi uchun kerak bo‘ladigan hamma asosiy ma’lumotlarni va asosiy 
texnologik ko‘rsatkichlarni o‘z ishiga olgan bo‘lishi lozim. 
Konni ishlash loyihasiga quydagi ma’lumotlar kiradi: 
- ishlatish ob`yektlarini ajratish, ishlash tizimini va tartibini belgilab berish; 
- yillar davomida neft olish sur’atini; 
- neft beraolishlik koeffitsiyenti va oshirish usullarini; 
- konda ishlovchi va haydovchi quduqlar soni, kon maydonidagi o‘rni, teshish 
oraliqlarini hisoblash; 
- quduqlar debitini, qatlam bosimini, gaz omili va suv bosimini yillar davomida 
o‘zgarishini; 
- qatlamga ta’sir etish usullari va ta’sir etish omillarini tanlash; 
- ob`yektlarning ishlash tartibini aniqlash. 
Konni ishlatishning turli variantlarini texnik – iqtisodiy solishtirish kabi 
vazifalarni o‘z ichiga oladi. 
Loyihalash tashkilotlari ishlash loyihasiga muvofiq ravishda konni jixozlash 
loyihasi ham tuziladi. 
Jixozlash loyihasi neft, gaz va qatlam suvini yig‘ishni, neftni transport qilishga 
tayyorlaydigan turli xil texnologik uskunalarni oqilona joylashtirishni, loyiha 
bo‘yicha qatlamga suv haydash nazarda tutilgan hollarda suvni tayyorlash tizimini 
o‘z ichiga oladi. 

---

6 
Konlarda neft, gaz va suvni yig‘ishni tashkillashtirish deganda neft – gaz – suv 
quvur uzatkichlari orqali mahsulotni quduqdan markazlashgan texnologik 
qurilmalarga uzatish tizimi tushuniladi. 
Neft yer ostidan chiqayotganida o‘z tarkibida turli xil tuzlar, mexanik 
zarrachalar, tabiiy gazlar va yo‘ldosh suvlarni olib chiqadi. Shuning uchun neft 
quduqdan chiqqanidan keyin konning o‘zida maxsus tayyorgarlikdan o‘tkazilib 
tayyor mahsulot holiga keltirilishi lozim. 
Tayyor neft mahsuloti davlat standarti bo‘yicha ma’lum talablarga javob 
berishi kerak. Neftni konda tayyorgarlik darajasiga ko‘ra uch guruxga bo‘lish 
mumkin. Ana shu guruxlarning tayyorgarlik darajasiga qo‘yiladigan talablar I.1-
jadvalda keltirilgan.