Namangan davlat universiteti n. N. Azizov, M. U. Rahmonov psixologiya va sport psixologiyasi

Murabbiyning vakolati quyidagi asosiy xulq-atvor tamoyillariga 
asoslanadi: 
o 
o‗quvchini sevish va tushunish; 
o uning manfaatlarini himoya qilish; 
o g‘amxo‗rlik qiling, ota-onalar bilan aloqada bo‗ling; 
o sabrli bo‗ling; 
o 
o‗z-o‗zini nazorat qilish, har qanday vaziyatda yosh sportchini diqqat bilan 
va sabr-toqat bilan tinglash qobiliyatini rivojlantirish; 
o 
o‗zida hazil tuyg‘usini, keskin vaziyatni o‗ynoqi mulohazalar, 
xushmuomalalik bilan bartaraf etish qobiliyatini rivojlantirish; 
o ongsiz ravishda, yomon niyatsiz qilingan kichik xatolarni kechiring; 
o hech qachon ovozingizni ko‗tarmang. 
Bu ikki baravar foyda keltiradi: bu murabbiyga nervlarni "qutqarish"ga 
yordam beradi, yosh sportchi - hatto ziddiyatli vaziyatda ham to‗g‘ri xatti-
harakatlar odatini rivojlantirishga yordam beradi; o‗rtoqlar ishtirokida o‗smirni 
qattiq tanqid qilishdan saqlaning; Agar xatoga yo‗l qo‗yilgan bo‗lsa, uni tan olish, 
agar siz aybdor bo‗lsangiz, kechirim so‗rashingiz mumkin. Xatoni tan olish yosh 
sportchilarning murabbiyga bo‗lgan hurmatini yanada kuchaytiradi va ularni o‗z-
o‗zini tanqid qilishga, halollikka ko‗niktiradi. 
Bolalar sport jamoasi murabbiyining vakolati katta pedagogik ahamiyatga 
ega. Murabbiy qanchalik obro‗li bo‗lsa, u o‗z shogirdlariga va mashg‘ulotlarga 
shunchaki qaraydigan yigitlarga shunchalik ta‘sir qiladi. Nufuzli murabbiyning 
aytgani muhim deb baholanadi va shuning uchun ham yaxshi qabul qilinadi. 
Sportda o‗z da‘vatini topgan ko‗plab bolalar uchun hurmatli, obro‗li murabbiy ular 
hayotda amal qilishga intiladigan ideal vazifasini bajaradi. 
Shunday qilib, murabbiylar va yosh sportchilar o‗rtasidagi munosabatlarda 
etakchi rol murabbiyga tegishli. Murabbiyning ijobiy shaxsiy fazilatlarini 
rivojlantirish darajasi yosh sportchilar bilan munosabatlarni normallashtirish, 

---

demak, mashg‘ulot va tarbiya jarayoni samaradorligini oshirishning eng muhim 
shartidir. 
Yosh sportchilar murabbiyning g‘ayratini juda qadrlashadi. G‘ayratli - bu 
o‗zining shaxsiy sport mahorati, topqirligi va tashkilotchilik qobiliyatidan 
foydalangan holda, sport jamoasining barcha tadbirlarida faol ishtirok etadigan 
murabbiylar. 
Shu bilan birga, yosh sportchilarning murabbiylar bilan munosabatlarini 
belgilab beruvchi eng muhim fazilatlar qatoriga xarakterning mustahkamligi va 
tamoyillarga sodiqlik kiradi. Ular murabbiyning o‗ziga bo‗lgan munosabatini 
belgilaydigan zarur fazilatlarni ko‗rib chiqadilar: ularning psixologiyasini 
tushunish, xushmuomalalik, xushmuomalalik, ehtiyotkorlik, sabr-toqat. 
Yosh mutaxassis ishga kelgandan so‗ng darhol o‗z obro‗siga ega bo‗la 
boshlaydi. Ushbu jarayonni to‗g‘ri tashkil etish uchun jismoniy tarbiya murabbiyi 
va o‗qituvchisining vakolatini nima aniqlashi mumkinligini bilish muhimdir.