Namangan davlat universiteti n. Sotvoldiyev biznesni tadqiq etish

Biznesni tadqiq etish usullari 
117 
Korxona ishida -yillik, uzoq muddatli va strategik rejalar qo’llanadi. Eng sodda bo’lib 
-yillik reja hisoblanadi, unda kelgusi yilga maqsadlar, xatti-harakatlar dasturi, strategiya, 
byudjet va nazorat shakllari to’plangan bo’ladi. SHu bilan birga unga detallashgan darajada 
mahsulotlar nomenklaturasi, ularni ishlab chiqarish hajmi, narxlari, xarajatlari, siljitish 
usullari, sotishdan keyingi xizmat ko’rsatish shakllari va hokazo kiritiladi. Uzoq muddatli 
reja kelgusi bir necha -yilga tuziladi va, odatda, har -yili unga ichki va tashqi sharoitlarga 
ko’ra o’zgartirishlar kiritiladi. Strategik reja korxonaning keng istiqbolini qamrab oladi va 
korxona imkoniyatlari (potentsiali) va atrof-muhit (bozor)ning tez o’zgarib turuvchi 
sharoitlari o’rtasida qulay nisbatni saqlab turish va mustahkamlash uchun qo’llanadi. 
Demak, strategik reja muayyan vaqt ichida tashkilotga ta’sir qilishi ko’tilayotgan asosiy 
omillar va kuchlarni tasvirlaydi, shuningdek, uzoq muddatli maqsadlar va asosiy marketing 
strategiyalarini amalga oshirish uchun zarur bo’lgan resurslarni o’z ichiga oladi. Oxirgi 
vaqtlarda korxona ishining amaliyotida biznes-rejalarni ishlab chiqish tobora keng 
tarqatilmoqda. SHu bilan bog’liq holda korxona rejalashtirish umumiy tizimida biznes-
rejaning o’rnini aniqlash maqsadga muvofiq deb topiladi. Kichik korxonalar uchun bitta 
biznes-reja tuzilishi mumkin bo’lsa ham, ko’pchilik korxonalar uchun biznes-reja ishlab 
chiqarish — xo’jalik va sotish faoliyati rejalaridan biridir. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6.1-chizma. Korxona missiyasini aniqlash.
45
 
Strategik rejalashtirish korxonaning boshqa barcha rejalashtirish turlarining asosi (shu 
jumladan, marketingning ham) bo’lib, korxona missiyasini aniqlashdan boshlanadi (6.1-
rasm). Missiya — bu korxona maqsadining o’zi, ya’ni korxona yaqin kelajaqda keng 
ma’nodagi erishmoqchi bo’lgan narsalar. Missiya aniq ifodalanishi zarur va atrof-muhit 
45
Philip Kotler, Kevin Lane Keller. Marketing management. 12 th edition. 2010 by Pearson Education, Inc.p. 78. 
Нима? 
Мижозларнинг 
эҳтиёжлари 
Ким? 
Мақсадли гуруҳлар 
Қандай
? 
Бизнинг
хизматларимиз 

---