Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
Download 5.79 Mb. Pdf ko'rish
|
Qosimova.M. Strategik marketing (1)
|
Xususiy marka
bu savdo (ulguiji yoki chakana) korxonalari tomonidan ishlab chiqilgan markalardir. Ba’zida u vositachilar markasi, distributerlar markasi yoki diler markasi deb ham atala- di. Faoliyat sohasiga ko‘ra ular quyidagilarga taqsimlanadi: indivi dual (aspirin); guruhli (Maggi); firma (Nestle); regional („Stepan Razin“ pivosi); milliy (,,Jiguli“ avtomobili); xalqaro (C oca- Cola). markalar. Marka o ‘ziga xos shartli belgi bo‘ lib, uni tovar yoki xizmat bilan bog‘lash vositasida iste’molchiga tovarning iste’ mol tavsif- nomalari to‘g‘risida xabar beradi. U xaridorlami mazkur tovarni sotib olishda xuddi awalgidek sifatga ega bo‘Hshlariga ishontirishga harakat qiladi. Marka faqat tovar nomi sifatidagina emas, balki uning bir nechta xususiyatlari yig‘indisi sifatida kompleks ravishda ko‘rib chiqilishi lozim. 144 F. Kotler markani tovar tavsifnomasi, foyda, tovaming qim- matliligi, undan foydalanish madaniyati (uyushqoqlik, tartibli- lik, samaradorlik, yuqori sifat), tovarning individualligi va foy- dalanuvchi turini aks ettiruvchi olti pog‘ onali simvol sifatida ta’ riflagan. Markaning eng barqaror xususiyatlari (qimmatlilik, madaniyat va individuallik) uning mohiyatini belgilab beradi. Marketologning tovar markalarini boshqarishda qabul qilishi lozim b o ‘lgan qarorlar quyidagicha — tovar markasining zarurati haqida, tovar markasini qo‘llab-quwatlash haqida, marka stra tegiyasi haqida, markaning pozitsiyasini o ‘zgartirish haqida b o ‘lishi lozim. Tovar markasini qo‘llashning samarasi yuqori bo'ladi, chunki undan foydalanish buyurtmalarning shakllanishi va tovarlarni yetkazib berish jarayonini yengillashtiradi; tovarning o ‘ ziga xos xislatlarini raqobatchilar tomonidan noqonuniy imitatsiya qilini- shidan huquqiy himoyalashni ta’ minlaydi; xaridorlarning bar qaror kontingentini jalb qilish imkoniyatini yaratadi; bozor seg- mentatsiyasini yengillashtiradi; korporativ imijni kuchaytiradi va yangi markalami joriy qilishni osonlashtiradi. Tovar markalari, shuningdek, bozor hokimligini egallab olish va firmaning moliyaviy pozitsiyalarini mustahkamlash vositasi si fatida ham xizmat qiladi. Shu sababli, markalarni boshqarishning vazifalaridan biri — tovar markasini rivojlantirish, uning xatti- harakatlarini kengaytirish hisoblanadi. Buning uchun quyidagi marka strategiyalari ishlab chiqiladi: tovar qatorini kengaytirish strategiyasi (mavjud markani yuzaga kelgan tovar nomenklatura- siga tarqatish); tovar markasi chegaralarini kengaytirish strate giyasi (mavjud markani yangi tovarlarga tarqatish); ko‘p markali- lik strategiyasi (bitta mahsulot liniyasi uchun ikki yoki undan or- tiq markani ishlab chiqish). Shuni ham e’tiborga olish kerakki, faqat ba’zi markalargina uzoq vaqt davomida muvaffaqiyatga erishishi mumkin. Moliyaviy to‘siqlaming mavjudligi, shuningdek, xaridorlarni yangi kiritil- gan markaga ko‘niktirish zarurati yangi tovar markasini tayyor- lash va rivojlantirish uchun, sarflanuvchi xarajatlami qoplash uchun doimiy ravishda mablag‘lar qidirishni talab qiladi. Yangi tovarning bozor ko'rsatkichlarini shakllantirish tizimida tovarlar o ‘rovi ham muhim element vazifasini bajaradi. Tovar- laming ko'pchiligi to iste’molchiga yetib borguncha transport or qali tashiladi va omborlarda saqlanadi. Bu holda tovarlar ularni 10 — Strategik marketing 145 yetkazib berish va iste’mol qilish qoidalariga asosan maxsus idish- larga joylab o ‘ raladi. Tovarning o ‘rovi ishlab chiqaruvchi yoki sav do tashkiloti tomonidan iste’ molchiga beriluvchi „tashrif qog‘ ozi“ vazifasini bajaradi. Download 5.79 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|