Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

2.1-jadval
Qaror qabul qilish bosqichlari va xarid markazining roli
Xarid
jarayonining
bosqichlari
Xarid markazining tarkibi
foydala-
nuvchi
nufuzli
shaxs
xari­
dor
hal
qilivchi
shaxs
„darvo-
zabon“
Ehtiyojlarni
aniqlash
+
+
Talab larni 
shakllantirish
+
+
+
Yetkazib
beruvchilami
qidirish
+
+
Takliflami
baholash
+
+
+
+
+
Yetkazib
beruvchilami
tanlash
+
+
+
Ish ko‘r- 
satkichlarini 
baholash
H-
Sanoat xaridorining umumiy ehtiyoji beshta ahamiyatli omil­
lar asosida ifodalanishi mumkin:
— Texnika. Tovami o‘z funksiyasiga mos kelishi: tovar sifati va 
ushbu sifatning barqarorligi.
— Moliya. Narx bo‘yicha raqobatbardoshlik, transport xara­
jatlari, o ‘rnatish va xizmat ko‘rsatish xarajatlari, to'lov shart­
lari, yetkazib berishni ishonchliligi va h. k.
— Ko‘maklashish. Sotuvdan keyingi xizmat, o‘rnatish va ish- 
latishga yordam ko‘rsatish, texnik yordam ko‘rsatish, xizmat qi­
lish va h. k.
— Axborot. Kommunikatsiya, malakali savdo xodimi, yangi 
tovarlarga kirish ustuvorligi, o ‘rgatish, biznes-razvedka va h. k.
— Ijtimoiy psixologiya. Yaqin insoniy o ‘zaro munosabatlar,
41

---

tashkiliy shaklning mos kelishi, savdo markasining yoki kom- 
paniyaning obro‘-e’tibori va h. k.
Yuqorida ko‘rsatilgan omillar xarid markazining ehtiyojini aniq- 
lashda muhim ahamiyatga egadir.