Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

dagi ketma-ketlikda amalga oshiriladi:
1. Bozorning tuzilishi va tavsiflanishini aniqlash.
2. Tayanch raqobatchilar xarakteristikasini tasvirlash va aniq­
lash.
3. Tayanch raqobatchilami baholash.
4. Raqobatchilar xarakterini oldindan ko‘ra bilish.
5. Potensial raqobatchilami aniqlash.
95

---

S of raqobatda talab va taklif o ‘yini determinant hisoblanadi. 
Baho va taklif etilayotgan son firma uchun o ‘zgaruvchilar hisob­
lanadi. Bunda talab funksiyasi quyidagicha teskari bog‘liqlik 
yordamida ta’riflanadi:
P = f (Q)
Bu yerda P — bozor bahosi, f — bog‘liq o ‘zgaruvchi, Q esa 
taklif etilayotgan miqdor bog'liq bo‘lmagan o ‘zgaruvchi. Bunda 
firma o ‘z holatini yaxshilash maqsadida mahsulot yetkazish 
hajmini o ‘zgartirishi yoki ishlab chiqarish hajmini o ‘zgartirishi 
kerak bo‘ladi. Qisqa muddatli rivojlanishda firma uchun raqobat - 
chilaming ishlab chiqarish hajmini, yangi raqobatchilaming ke- 
lishini kuzatib borish muhimdir, chunki bu baholar dinamika- 
sini oldindan k o ‘ra bilish im konini beradi. U zoq muddatli 
rivojlanishda firmaning manfaati o ‘z tovarlarining о ‘mini bosish 
darajasini kamaytirish maqsadida ularni differensiatsiyalash yoki 
xaridorlar uchun o ‘tish xarajatlarini yaratish orqali sof raqo- 
batning anonimligidan xalos bo‘lishdan iborat. Marka imijini 
mustahkamlash siyosati bilan birga amalga oshiriladigan sifatni 
jiddiy nazorat qilish orqali shunday natijaga erishish mumkin. Bu 
strategiyaga bir qator oziq-ovqat mahsulotlarini eksport qiluvchi 
mamlakatlar (Kolumbiya kofesi, Ispaniya apelsinlari, Janubiy 
Afrika mevalari) amal qiladi va shu bilan o ‘z mahsulotlariga (Ko­