Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

• tovar bozorida global talab kengaymasligi sababli, narxlar- 
ning pasayishi bozor umumiy hajmining o'sishiga olib kelmaydi.
Raqobat xulq-atvori variantlari. Raqobat xulq-atvori tushun- 
chasi ostida firma qaror qabul qilish jarayonida o ‘z raqobatchila- 
riga nisbatan egallaydigan vaziyat tushuniladi. Ularni qoyidagicha 
guruhlash mumkin:
• mustaqil atvor;
• kooperativ atvor;
• moslashuvchanlik atvori;
• ilgarilovchi atvor;
• agressiv atvor.
Kurashuvchi marketing. Rivojlangan iqtisodiy davlatlarda oli- 
gopoliya ko‘p uchraydi va sanoatning ko‘pgina sektorlarida firma­
lar to ‘yingan bozorlarda bir-biriga qarshilik ko'rsatadilar. Bunday 
vaziyatlarda muvaffaqiyatning muhim omili bo‘lib, raqobatchilar 
faolligini bostirish hisoblanadi. „Kurashuvchi" marketing raqobat 
kuchlarining tahlilini tizimli tarzda o ‘tkazishni va raqobatchilarga 
qarshilik ko'rsatish strategiyasini ishlab chiqishni nazarda tutadi.
Raqiblarga nisbatan munosabat har qanday strategiyaning 
markazini tashkil qiladi. Bunday pozitsiya batafsil tahlilga asoslan­
gan bo‘lishi kerak.
Porter raqobatni tahlil qilish vazifalarini quyidagicha tavsif- 
laydi: „Raqiblami tahlil qilishdan maqsad har bir raqobatchi olib 
borishi mumkin bo‘lgan strategiyadagi o'zgarishlarning xarakte- 
rini va muvaffaqiyat qozonish ehtimolini bilishdan iboratdir...“
Raqobatni kuzatib borish tizimi quyidagi to'rtta asosiy savolga 
javob topishga asoslanadi:
— Raqobatchining asosiy maqsadlari nimadan iborat?
— Ushbu maqsadlarga erishish uchun ayni paytdagi joriy 
strategiya qanday?
— Raqiblar o ‘z strategiyasini amalga oshirish uchun qanday 
vositalarga egalar?