vaziyatlami vujudga keltirishga intiladi.
Monopoliya. Monopoliyada bozorda bittagina ishlab chiqaruvchi
ustunlik qiladi va u xaridorlarning katta qismiga xizmat ko‘rsatadi.
Natijada, uning tovari qisqa muddat davomida bevosita raqobat-
chilarga ega bo‘lmaydi. Bu — novatoming monopoliyasidir. Bunday
vaziyat hayot siklining tovarning bozorga kirib kelishiga to‘g‘ri
keladigan bosqichiga, endi vujudga kelayotgan, texnologik inno-
vatsiyalar bilan tavsiflanadigan sektorlarga to‘g‘ri keladi.
Monopoliya vaziyatida firmaning bozordagi mavqeyi juda yuqo-
ri bo‘ladi. Biroq unga bozorning o ‘sib borayotgan potensialini va
yuqori daromadlarini qo‘lga kiritishga intilayotgan yangi firmalar
tahdid sola boshlaydi. Natijada, monopoliyaning kutilayotgan
muddati muhim omilga aylanadi, bu omil innovatsiyaning mi-
qyosiga va yangi raqobatchilar uchun kirish to‘siqlarining yuqori-
ligiga bog‘liq bo‘ladi. Texnologik yangiliklarning tez tArqalishi na-
tijasida monopoliyalar tobora efemerlashib boradi. Monopolist fir
ma bilan o ‘rinbosar tovarlar ham raqobatlashishi mumkin.
Quyida raqobatchilaming tahlil qilish chizmasi berilgan.
Davlat monopoliyasi ko‘p bo‘lib, uning mantiqiy mazmuni
xususiy firmalamikidan farq qiladi. Bu yerda asosiy e ’tibor daro-
madga emas, balki ijtimoiy ne’matga qaratiladi. Bu holatning qiyin-
chilik tomoni shuki, unda jamiyat manfaatlariga xizmat qilishni
nazorat qilib boim aydi, natijada markazlashgan boshqaruv vu-
99
Raqobatchi
motivatsiyasi
Raqobatchining xulq-
atvori aniq yoki mavhum
bo‘lishi mumkin
Boshqaruvning hamma
Do'stlaringiz bilan baham: |
