Настоящие нормы и правила распространяются на проектирование бетонных и железобетонных конструкций зданий и сооружений различного назначения, работающих при систематическом воздействии температур не выше 50 °С и не ниже минус 40 °С

ЎЗАК ВА ЎРНАТМА

ҚИСМЛАРНИНГ ПАЙВАНД УЛАНМАЛАРИ

13. 
    Ат-IIIC ва Ат-IVC синфли термик чиниқтирилган пўлатдан ва оддий ўзак симдан тайёрланган, сил- лиқ ва даврий шаклли иссиқ ша- кллантирилган ўзаклар, шунингдек ўрнатма қисмлар, одатга кўра, таёқчаларни бир-бирлари билан ҳамда ясси прокат унсурлар билан нуқтавий ва туташтирув усули билан пайвандланишлари лозим. Автома- тик ва яримавтоматик, шунингдек
    

5.36 банд кўрсатмалари асосида қўл ёй пайванддан фойдаланишга ҳам рухсат берилади.
А-IIIв синфли ўзакнинг тута- шув усулидаги чўзиб мустаҳкамлан- ган уланмаси уни мустаҳкамлашдан олдин пайвандланиши лозим.
А-IV (20ХГ2Ц), Ат-IIIC, Aт- IVC, Ат-IVK (10ГС2 ва 08Г2С
тамғали пўлатдан), Ат-V (20ГС тамғали пўлатдан) ва Ат-VСК син- фли термомеханик мустаҳкамланган ўзакнинг пайванд уланмаларидан ГОСТ 14098-91 да кўрсатилган тур- ларинигина ишлатиш лозим.
Таёқча тарзидаги А-IV (80С тамғали пўлатдан) синфли ва Ат-IV, Aт-IVK (25С2Р пўлатдан), Ат-V (20ГС тамғали пўлатдан ташқари), Ат-VK, Ат-VI, Ат-VIK ва Ат-VII
синфли термомеханик му- стаҳкамланган ўзакнинг. Юқори му- стаҳкамликли ўзак симнинг ва ўзак арқонинг пайванд уланмалари ишла- тилмайди.

13. 
    Пайванд уланмаларнинг турлари ва ўзак ҳам ўрнатма қисмларнинг пайвандлаш усулла- рини конструкциянинг ишлатиш ша- роитлари, пўлатнинг пайвандланув- чанлигини, уланмаларнинг техник- иқтисодий кўрсаткичларини ҳамда ГОСТ 14098-91 га мос тарзда тайёр- ловчи-корхонанинг ҳисобга олган ҳолда белгиланиши лозим.
    

Тўр ва синчлар ўзаклари кучла- нишларни ҳисобий қаршиликлардан («меъёрланган мустаҳкамликли» уланмалар) кам бўлмаган даражада сезишини таъминловчи тегиштириб- нуқтавий пайвандлаш ёки ёй пай- ванд билан илинтириб ҳочсимон тарзда чизмаларида кўрсатилиши лозим.

Меъёрланмаган му- стаҳкамликли пайвандланувчи хо- чсимон уланмалар унсурларни та- шишда, бетонлашда ва конструкция- лар тайёрлашда ўзак таёқчаларининг ўзаро жойлашувини таъминлаш мақсадида қўлланилади.

13. 
    Завод шароитларида пай- вандли ўзак тўрлар, синчлар ва улан- малар тайёрлашда айрим таёқчалар- нинг узунлиги бўйича аксарият те- гишув-нуқтавий ва туташтирувчи пайвандлашни қўл-лаш, ўрнатма қисмларни тайёрлашда эса, тавр қисмлар учун флюс воситасида авто- матик пайвандлашдан ва қатламли уланмалар ҳолида тегишувли ша- клли пайвандлашдан фойдаланиш лозим.
    
14. 
    Ўзак буюмларни ва йиғма бетон конструкцияларни йиғишида биринчи галда, уланмалар сифатини назорат қилиш имконини берувчи яримавтоматик усуллардан фойдала- ниш лозим.
    
15. 
    Зарурий пайвандлаш уску- налари бўлмаган ҳолларда завод ва йиғув шароитларида ўзаклар ва ўр- натма қисмлар ҳочсимон, туташти- рув қатламли ва таврли уланмала- рини ГОСТ 14098-91 ва меъёрий ҳужжатларда пайвандланган ўзаклар ва ўрнатма қисмларга оид ёй усули- дан, шу жумладан, дастаки пайванд усулидан фойдаланиб бажаришга рухсат берилади. A-III синф 35ГС тамғали ишчи ўзакларнинг таёқчала- рнинг ҳочсимон уланмаларида илин- тириб ёй пайванддан фойдаланишга рухсат этилмайди.
    

Тўр ва синчларнинг му- стаҳкамликка ҳисоблаш асосида ба- жариладиган уланмаларида
пайвандланиши дастаки ёй пайванд усулида бажараётиб, бўйлама ва кўндаланг ўзакларнинг уланиш ўринларида қЎшимча конструкци- явий унсурлар ўрнатиш (ётқизмалар, қийиқлар, илмоқлар ва ҳ.к.) лозим.