Navoiy davlat pedag ogika instituti fizika texnologiya fakulteti texnologik ta

Bo'linish qiymati 0,01 mm ga ega bolgan mikrometrik asboblar tavsifhomasi
2.1–jadval

Turi	O’lchash ko’lami, mm	Xatolik, ±mkm
		Aniqlik sinfi
		1	2
GOST 6507–78 (ST SEV 344–76, ST SEV 352–76) bo’yicha mikrometrlar
MK (silliq)	0…25	2	4
	25…50; 50…75; 75…100	2,5	4
	100…125; 125…150; 150…175; 175…200	3	5
	200…225; 225…250; 250…275; 275…300;	4	6
	300…400; 400…500	5	8
	500…600	6	10
GOST 7470–78 bo’yicha mikrometrik chuquro’lchagichlar
GM	0…25	2	4
	25…50	3	4
	50…100	3	5
	100…150	4	6

1.2-rasm
Birinchi sanoq boshi qurilmasi stebl 1 da ko’rsatilgan va bo`linish bahosi 0,5 mm bo`lgan shkaladan iborat, uning ko`rsatgichi barabani 2 ning yon yuzasi hisoblanadi.
Ikkinchi sanoq boshi bo`linish bahosi 0,01 mm bo`lgan va barabanning chap tomoniga kiritilgan. Uning ko`rsatgichi steblda tasvirlangan.
Qadam S=0,5 mm mikrovintning bitta to`liq aylanishiga teng bo`ladi va unga mahkam o`rnatilgan barabanning yon yuzasini 0,5 mm ga teng bo`lgan chiziqli siljishini ko`rsatadi.
Barabanning aylanma shkalasi n=50 ta bo`linish bahosiga ega. Binobarin:

Detalning izlanayotgan A o`lchamini aniqlash uchun ikkala sanoq boshidan ham foydalaniladi va ularning ko`rsatkichlari o`zaro qo`shiladi. Mikrometr shakalasi bo`yicha o`lchash oralig’i 25 mm asboblar qo`laniladi. O`lchash sterjenining yoki uzaytirgichning o`lchamiga bog’liq holda, tashqi silliq yuzani o`lchashga mo`ljallangan mikrometrlar 0-25; 25–50; va h.k. 575–600 qilib ishlab chiqariladi.
Ishni bajarish tartibi

1. 
   Texnik talablar, nominal o`lcham va joizlik (dopusk) maydonining belgilanishiga bog’liq holda GOST 25347–88 bo`yicha chegaraviy chetlanishlar va chegaraviy (maksimal va minimal) o`lchamlar aniqlanadi.
   
2. 
   Joizlik maydoni quriladi va unda chegaraviy chetlanishlar, nominal, maksimal va minimal o`lchamlar ko`rsatiladi.
   
3. 
   Detalning berilgan yuzalari quyidagi sxema bo`yicha o`lchanadi va natijalari jadvalga kiritiladi.
   
4. 
   Detal uchta kesim bo`yicha o`lchanadi va natijalar jadvalga kiritiladi.
   
5. 
   Xatolik turi (ovalsimonlik, konussimonlik, egarsimonlik va bochkasimonlik) aniqlanadi.
   
6. 
   Bajarilgan ish yuzasidan xulosa tayyorlanadi.
   

Tabitsa №1.1. Tajriba ishining hisoboti