Navoiy davlat pedag ogika instituti fizika texnologiya fakulteti texnologik ta

Detal uzunligi

Kesimi

Aylana kesimlardagi o’lchashlar

Eng katta ovallik

Eng katta konussimonlik

Eng katta egarsimonlik

Eng katta bochkasimonlik

1-1

2-2

3-3

4-4

Mikrometrlarda o`lchashlar

I-I

II-II

III-III

4- LABORATORIYA ISHI.
UZUNLIKNI YASSI PARALLEL UCH O‘LCHOVLARI YORDAMIDA MIKROMETR KO‘RCHATKICHDAGI XATOLIKNI ANIQLASHNI O`RGANISH.

Ishning maqsadi: Uzunlikning tekis parallel chekli olchovlari yordamida mikrometr korsatkichi xatoligini aniqlash va olchash xatoligini aniqlash malakasini egallash.

Topshiriq

1. 
   Uzunlikning tekis parallel chekli olchovlari yordamida olchamni sozlash va olchash aniqligini tekshirish.
   
2. 
   Nazorat qilinayotgan olcham uchun uzunlikning tekis parallel chekli olchovlari toplamini tuzish.
   
3. 
   Uzunlikning tekis parallel chekli olchovlari yordamida mikrometr korsatkichi xatoligini aniqlash va mikrometrning yaroqliligi togrisida xulosa chiqarish.
   

Mikrometr ko’rsatishlari xatoligini tekshirish.
Tekshirish o’tkaziladigan xonada mikrometr kamida 3-4 soat saqlanishi kerak. Tekshirish o’tkaziladigan xonada me'yoriy temperatura (20^o S) dan ruhsat etilgan chetlanish yuqori o’lchash chegarasi 25 50 mm bo’lgan mikrometrlar uchun 6 ^oS; 100 mm dan yuqori o’lchash chegarasiga ega mikrometrlar uchun 4 ^oS dan oshmasligi kerak. Mikrometr ko’rsatkichlari 5-10 razryadli yoki ikkinchi sinf tekis parallel chekli o’lchovlari yordamida tekshiriladi. Mikrometrni tekshirishda u ustunga o’rnatiladi va shkala boshlanq’ich holatga, nolga (0; 25; 50 va boshqalar) ga o’rnatiladi, mikrometrning ko’rsatilgan shtrixiga to’qri keladigan tekis parallel chekli o’lchovlar mikrometrning o’lchovchi yuzalari orasiga o’rnatiladi va olingan natija jadvalga kiritiladi. Tekshirishni stebl shkalasining barcha, ya'ni 0; 25; 50 va hokazo nuqtalarida keyin esa har 5 mm masofada olib borish zarur.
Mikrometr ko’rsatgichlarini tekshirish uchun tavsiya qilinadigan tekis parallel yassi o’lchovlarning nominal o’lchamlari 2.1-jadvalda keltirilgan.

Mikrometrning yuqori o'lchash chegarasi (mm)	25 mm	25 mm dan katta
Tekis parallel yassi o’lchovlarning o’lchami (mm)	10,24 15,36 21,50 25,00	Р 5,12 Р 10,24 Р 15,36 Р 21,50 Р 25,00

Р- mikrometrning quyi olchash chegarasi.