Nazariy materiallar 1- mavzu: kirish. O’simliklarni himoya qilish fanining maqsadi va vazifasi

1.Purkash. O’simliklarni himoya qilishda eng keng tarkalgan usul bo’lib xisoblanadi. Bunda pestitsidlarning ishchi aralashmalarini, emulasiya,suspenziyalarini suyuq tomchi holatida berishdan iborat.
Purkashda maxsus aparatlardan foydalaniladi, ular _purkagichlar deb aytiladi.
Purkagichlar: 1) Kul purkagichlari
2) Traktor purkagichlari
3) Samolet purkagichlariga bo’linadi.
Purkash pestitsidlarni universal qo’llash usuli hisoblanib, boshka usullar olidida ancha ustunliklarga ega:
1) Ma’lum yuzada pestitsidlarning kam mikdordagi sarfi:
2) Ishlanadigan yuzaga pestitsidning teng taksimlanishi:
3) Ishlanadigan yuzaning to’liq yuvilishi:
4) Pestitsidlarni kambitirlab (qo’shib) qo’llash imkoniyati mumkinligi:
5) Ishchi aralashma yerdamchi moddalar ingrediyetlar qo’shib purkaganda
o’simlik uzak saklanib (epishib) kolishiga erishish kabi ustunliklar
asosi hioblanadi.
Kamchiliklari:
1) Ishchi aralashmaning taerlash murakkabligi:
2) Normasi, quvvatini barkamol ushlab turish qiyinligi:
3) Apparatlarning tez ishdan chikishi:
4) Mexnat va boshqa harajatlarning yuqoriligi asosiy kamchiliklar.
II. CH a n g l a sh:
Ta’rif: Pestitsidlarni chang holida qo’llashga changlash deyiladi:
YUtug’i:
1) oddiyligi
2) ishchi aralashmalar aterlamasdan qo’llash
3) ekinlarga (hamma joyga birday berish):
masalan: g’alla ekinlariga
Kamchiligi:
1) Ishchi eritmaning o’ta zaharliligi (chang bilan)
2) preparat sarfining yuqoriligi:
3) CHangli shamol uchirib ketishi:
4) YOmg’ir tez yuvib ketishi:
CHanglashda shamol tezligi 3m/sek oshmasligi kerak.
III - F u m i g a ts i ya
Ta’rif:
Pestitsidlarning bugsimon, changsimon holatida berilishi fumigatsiyadir.
Bu usul omborladan hasharotlar,, kasalliklarning qo’zg’atuvchilariga qarshi, tuproqda kemiruvchilarga qarshi, teplitsalarda kengqo’llaniladi.
Demak fumigatsiya usuli:
1) Omborlarda
2) teplitsalarda
3) tuproqda ko’prok qo’llaniladi
Fumigatsiyada pestitsidlarning buglari, gazlari xonalarning
hamma joylariga teng yetib boradi va yuqori germetik hollarda 100%
li samarli eritiladi.
Fumigatsiyaning saradorligi:
1) pestitsidning xossslariga (buglanish, gazlanishi)
2) holatiga (suyuq, gaz, qattiq) bog’liq
Engil uchuvchan pestitsidlar qulay hisoblanadi.
Fumigant deb fumigatsiyada kullanadigan pestitsidlarga aytiladi. Ular uz navbatida:
1) tez gazga aylanuvchi
2) tez buglanishi:
3) havodagi diffo’ziyasi
4) yepmasligi
5) portlamasligi
6) predmetlarga, ta’sir etmaslgi (sorbtsiya)
7) o’ta zaharli bo’lmasligi
8) degazatsiyasi uchramasligi, ya’ni gaz lapey kolmasligi kerak.
Ko’pchilik fumigantlar o’ta kuchli pestitsidlar guruhiga kiradi.
Odamlar va hayvonlarning zaharlanishini oldini olish maqsadida fumigantlarga maxsus hid beruvchi moddalar - signalizatorlaryoki hid beruvchi, yoki kuzdan yesh okizuvchi -lakrimotorlar kushiladi.