Nazariy mehanika

Qattiq jismning qo’zg’almas o’q atrofidagi aylanma harakati

3 slayd

Qo’zg’almas o’q atrofida aylanma harakatdagi qattiq jism nuqtasining tezligi va tezlanishining vektor ifodalari

4 slayd

2. 
   Amaliy mashg’ulot olib borish texnologiyasi
   

Talabalar soni 25-30	3-Mavzu, 2 soat
Mashg’ulot shakli	Talabalar bilimini chuqurlashtiruvchi amaliy mashg’ulot.
Mashg’ulot rejasi	1. Qattiq jismning sodda harakatlari 2. Qattiq jismning ilgarinlanma harakati 3. Qattiq jismning qo’zg’almas o’q atrofidagi aylanma harakati 4. Aylanma harakat burchak tezligi 5. Aylanma harakat burchak tezlanishi 6. Aylanma harakatdagi jism nuqtasining tezlik va tezlanishi 7. Qo’zg’almas o’q atrofida aylanma harakatdagi qattiq jism nuqtasining tezligi va tezlanishining vektor ifodalari
O’quv mashg’ulotining maqsadi	Iqtisodiy masalani grafik usulda echishni o’rganish.
‘edagogik vazifalar:	O’quv faoliyati natijalari:
-ilgarilanma va aylanma harakat tushunchalari beriladi. -aylanma harakatda burchak tezlik va tezlanishga oid tushunchalari beriladi. -aylanma harakatda burchak tezlik va tezlanishining vektor ifodalari beriladi.	-ilgarilanma va aylanma harakat tushunchalarga ega bo’ladi. -aylanma harakatda burchak tezlik va tezlanishga oid tushunchalarga ega bo’ladi. -aylanma harakatda burchak tezlik va tezlanishining vektor ifodalariga oid tushunchalarga ega bo’ladi.
O’qitish usullari	To’shiriqlar, amaliy ishlash usuli, suhbat
O’qitish vositalari	Ma’ruza matni, kompyuter slaydlari, doska, mul’timedia, proektor.
O’qitish shakllari	Frontal, kollektiv ish.
O’qitish sharoiti	Kompyuter bilan ta’minlangan auditoriya.
Monitoring va baholash	Kuzatish,og’zaki baholash, savol- javob.

Ish bosqichlari	O’qituvchi faoliyatining mazmuni	Tinglovchi faoliyatining mazmuni
1-bosqich. Mavzuga kirish (10 daqiqa)	1.1. Mavzu nomini, maqsad va vazifalarini aytadi. 1.2. Ma’ruzani olib borish formasi va baholash mezonlarini aytadi. 1.3. SHu mavzu bo’yicha ma’ruza matnini har bir talabaga tarqatadi.	Mavzu nomini yozib oladi.
2-bosqich. Asosiy bo’lim (65 daqiqa)	2.1. Talabalarni 3-4 guruhga kartochkalar yordamida ajratadi. 2.2. Har bir guruh liderini o’qituvchi o’zi tanlaydi. 2.3. Guruhga to’shiriqlarni tarqatadi. 2.4. Barcha guruh to’shiriqlarni bajarib bo’lgandan so’ng, guruh to’shiriqlarini bir – biri bilan almashtiradi 3 marta (charx’alak usuli 1- Ilova) 2.5. Guruh a’zolari to’shiriqlarni bajarib bo’lgandan so’ng, to’shiriqlar birinchi holatda o’z guruhlariga to’shiriladi. 2.6. Guruhdan o’qituvchi tanlagan talaba prezentatsiyaga tayyorlanishini aytadi.	3-4 guruhga ajraladi. To’shiriq bilan tanishadi, bajaradi. Boshqa guruh to’shiriqlarini ham bajaradi. prezentatsiyani amalga oshiradi.
3 – bosqich. YAkunlovchi (10 daqiqa)	3.1. To’shiriqlar javobini tekshiradi 3.2. Talabalar bilimini baholaydi. 3.3. Mustaqil ishlashga savollar va to’shiriqlar beradi. (4-Ilova)	Savollar beradi. Tinglaydi. YOzadi.

1
CHarxpalak usuli
1. Talabalarni 3-4 guruhga kartochkalar yordamida ajratadi.
2. Har bir guruh liderini o’qituvchi o’zi tanlaydi.
3. Guruhga topshiriqlarni tarqatadi.
4. Barcha guruh topshiriqlarni bajarib bo’lgandan so’ng, guruh topshiriqlarini bir – biri bilan almashtiradi 3 marta
5. Guruh ahzolari topshiriqlarni bajarib bo’lgandan so’ng, topshiriqlar birinchi holatda o’z guruhlariga topshiriladi.
6. Guruhdan o’qituvchi tanlagan talaba prezentatsiyaga tayyorlanadi.
-Ilova

2 -Ilova

1 – topshiriq
Kiyalik burchagi , ishkalanish koeffitsienti esa bulsa, kg massali pritsepni kiyalik buylab yukoriga m/s tezlik bilan tortib chikishi uchun traktorning kuvvati kanday bulishi kerak?




2 – topshiriq
Massasi 2,0 kg bo’lgan jism qiyalik burchagi 30⁰ bo’lgan qiya tekislik bo’ylab 1,0 m balandlikka ko’tarilgan bo’lsa, uning kinetik energiyasi qancha bo’lgan? Jism bilan qiya tekislik orasidagi ishqalanish koeffitsienti 0,10 ga teng.





3– topshiriq
Massasi 2,0 kg bo’lgan jism 50 N kuch tahsirida qiyalik burchagi 30⁰ bo’lgan qiya tekislik bo’ylab 1,0 m balandlikka ko’tarilgan. Agar jismning qiya tekislikka ishqalanish koeffitsienti 0,20 ga teng bo’lsa, bajarilgan ish qancha bo’ladi? Bu ish nimaga sarflanadi?



4 - topshiriq
Massalari kg dan bo’lgan sharlar bir-biriga itomon m/s va m/s tezlik bilan kelib urilgan ularni deformatsiyalash uchun kancha energiya sarflangan? Urilish to’g’ri va noelastik deb xisoblang.

3 -Ilova

Takrorlash uchun savollar Qattiq jismning qanday harakati ilgarilanma deyiladi? Jismni ilgarilanma harakatida uning nuqtalari trayektoriyasi aylanadan iborat bo’lishi mumkinmi? Qattiq jimsning ilgarilnma harakati qanday xossalarga ega? Qattiq jimsning qanday harakati qo’zg’almas o’q atrofida aylanma harakat deyiladi? Qattiq jism nuqtasi trayektoriyasi nimadan iborat bo’ladi? Qattiq jismning qo’zg’almas o’q atrofida aylanma harakat tenglamasi qanday? Burchak tezlik, burchak tezlanish nima? Burchak vektori va burchak tezlanishi vektori qanday bo’ladi? Qo’zg’almas o’q atrofida aylanma harakatdagi qattiq jism nuqtasi tezligi qanday aniqlanadi? Qo’zg’almas o’q atrofida aylanma harakatdagi qattiq jism nuqtasi tezlanishi qanday aniqlanadi? Urinma va normal tezlanishlarchi? 10. Agar A nuqta disk markazidan B nuqtaga nisbatan ikki marta uzoqroq joylashgan bo’lsa, diskning A nuqtasi tezlanishi B nuqtasi tezlanishidan necha marta katta bo’ladi?

4-mavzu