Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

Тасаввур орқали ёзиш усули. Болаларга тасаввур орқали ҳавода 
ҳарфлар шаклини ёздириш ҳам қўлланилади. Ўқитувчи доскага эзиб 
кўрсатган ҳарф ёки унинг боғланишларини ўқувчиларга ручкани ҳавода 
ҳаракатлантириб кўрсатади ва бу орқали ўқувчида ҳарф ҳақида тасаввур 
ҳосил қилинади. Сўнг ўқувчи дафтарга ёзишга киришади. Бундай машқ 
усули ўқувчининг қизиқишини оширади. 
Бу усулнинг салбий жиҳати шундаки, ўқитувчи бу усулдан 
фойдаланганда барча ўқувчиларнинг қўл ҳаракатини тўғри ёки 
нотўғрилигини бир пайтда текшира олмайди. Бунда бир неча ўқувчининг 
қўл ҳаракатини кузатиб тегишли кўрсатма берилади. 
Ритмик( саноқ-оҳанг) усули. Бу усул ўқитувчи саноғи остида ҳарф 
ва унинг элементларини ёзиш демакдир. Бу усулдан савод ўргатиш 
даврида фойдаланжш мумкин. 
Саноқ-оҳанг усулининг фойдали жиҳатлари мавжуд. Биринчидан, 
ҳарфларнинг текис ёзишини таъминлайди. Иккинчидан секин ёзадиган 
ўқувчиларни тез ва синфдаги барча ўқувчи билан баробар ёзишга ундайди. 
Учинчидан, ўқувчилар аниқ ва дадил ҳаракатланиш орқали иш бажаради. 
Тўртинчидан,синфда дарсни жонлантиради. 

---

59 
Бу усулдан бутун дарс давомида фойдаланиб бўлмайди, чунки ўқувчи 
чарчаб қоладива ёзув сифати бузилади. Ритмик усулни қўллашда асосан, 
ҳарфларнинг асосий элементи “бир”,”икки”,”уч”деб берилади. 
Бу усулни қўллашда ҳарф ёки элементлар аввал саноқсиз ёзилади 
сўнгра саноқ остида ёздирилади. 
Саноқ-оҳанг ёки ритмик усулдан бўғин ва сўз, гапларни ёздиришда 
ҳам фойдаланилади. 
Ҳарф ва уларнинг элементларини таҳлил қилиш усули. Ҳарф ва 
унинг элементларини таҳлил қилиш турлича амалга оширилади.
Ҳарфларни элементларга ажратиб таҳлил қилиш ҳар бир ҳарфнинг неча 
элементдан тузилганлигини, қандай шаклда эканлигини, бу элементлар 
бошқа ҳарфлар билан боғланишида қандай кўринишга эга бўлишини 
ўқувчилар тасаввур этадилар. 
Айрим ҳарфлар бир неча элементдан ташкил топган бўлиб, улар бир 
бутун шаклда ёзилади, аммо ўқитувчи унинг неча элементдан 
иборатлигини эслатиб ўтади. Масалан, кичик d ҳарфининг биринчи 
элементи тўлиқ овал, иккинчи элементи пасти ҳалқали таёқчадан иборат.
Бу ўринда ҳарфнинг неча элементдан иборат эканлиги эслатиб 
ўтилади, ёзишда эса бу ҳарфни қўл ҳаракатини узмасдан ёзиш талаб 
қилинади.