Nodirbek qizi yashil suvo’tlar bo’limi va uning ekologiyasi

Desmidumlilar qabilasi – Desmidiales

• 
  bu tartib vakillari bir hujayrali, ipsimon tuzilishga ega. Ularning hujayrasi doimo simmetrik, bir-biriga o’xshash va teng qismlardan iborat bo’lib, markaziy “ belbog’ “ yordamida o’zaro qo’shilgandek ko’rinadi. Yarim hujayralar har xil shaklda: uchlari o’tkiashgan silindirsimon (klosterium), yumoloqlashgan (penium), kesilgan (pleurotenium), zichlashgan, (kosmarium) yoki disksimon (mikrasterias) bo’lishi mumkin.
  

Bularning hujayra gameta hamisha ikki bo’lakli, chetlari qirqilgan, ikki semmetriyali bo’ladi. Mikroskopda qaralganda hujayra devorining tashqi qavatida temir zarrachalari to’planib, har xil shakldagi o’siqlar hosil qilgani ko’rinadi. Bu o’siqlar orasida murakkab tuzilganj poralar bolib, ulardan hilimshiq modda ajraladi. Hujayraning o’rtasida protoplast bilan xromotoforlar orasida bitta yirik yadro bor. Xromotofor ortasida perinoid boladi. Ko’payishi egetative va jinsiy yo’l bilan boradi.
Desmadumlilar tartibining bir hujayrali vakillariga klosterium(Closterium), kosmarium(Cosmarium), mikrasterias(Micrasterias), straurastum(Staurastrum) va eastrum(Eastrum) kiradi.
Klasterium (Clasterium) ning hujayrasi urchuqsimon, to’g’ri yoki kuchli ravishda egilgan, go’yo yarim oy shaklida, hukayra markazida “ belbog’ “ qismi yo’q. Hujayra posti qalon, rangsiz yoki sargish, uchlarida yirik poralar bor, suv ostida sibstratga urilgandan keyin “domboloq oshib” harakat qiladi.
Kosmarium (Cosmarium) bir hujayrali, uning ortasi belbog’ bilan kesilgan, ikki semmetrik bolakka ajraladi. Yarm hujayralari har xil shaklda.
Ustidan qaralsa ellipsimon.
Staurastum (Staurastrum) ning hujayrasi xilma-xil shaklda, po’sti esa naqshsimon bo’rtmalar bilan qoplangan. Bu bortmalar ust tomonidan 3-5 burchakli.
Mikrasterias (Micrasterias) ning hujayrasi yassi, juda chuqur “belbog’ “ bilan kesilgan. Har qaysi yarim hujayra 2tadan yonbosh(chuqur va oymali) 1tadan markaziy parraklardan iborat.

17-rasm.Mikrasterias ning umumiy ko’rinishi.

Euastrum (euastrum) ning hujayrasi cho’zinchoq, botiq joylashgan “belbog’ “ qismidan ko’ndalang bo’linishi bilan sodir bo’ladi.

Hujayrasi ipsimon desmidiumlarning vakillariga desmidium (desmidium) va gioletka (Hyalotheca) misol bo’ladi. Ular har xil shaklda tuzilgan. Balchiqlarda ko’p uchraydi.