Nodirbek qizi yashil suvo’tlar bo’limi va uning ekologiyasi

Matashuvchilar sinfi 4 ta qabilaga bo’linadi: bularning eng muhimlari

• 
  Mezotinlilar qabilasi – Mesotaeniales. Mezotium (Mesotaenium), Nerium(Nerrium), Spirotinia (Spirotinia) turlari kiradi.
  
• 
  Zignemalilar qabilasi – Zygnematales.Mejosiya (Mougeotia), Zignema ( Zygnema), Spirogira (Spirogyra) kiradi.
  
• 
  Desmidnumlilar qabilasi – Desmidiales. klosterium(Closterium), kosmarium(Cosmarium),mikrasterias(Micrasterias), straurastum(Staurastrum) va eastrum(Eastrum) kiradi.
  

3. 
   Xarasimonlar sinfining hozirgi zamon vakillari bitta tartib bor:
   

• 
  Xaralilar qabilasi - (Charales). Xaradoshlar (Characeae) oilasi, Xara(Chara) va Nitella (Nitella) turkumlari kiradi.
  

1.2. Yashil suv'tlarning o'sish va tarqalish muhiti

Yashil suvo’tlar bo’limining vakillari juda keng tarqalgan bo’lib, ular chuchuk va sho’r suvlarda, zah yerlarda, ba’zi turlari esa xatto, yer betida quruq joylarda ham yashaydi. Qirollik: Plantae. - Subkingdom: Viridiplantae.

Yashil suv o'tlari ikkita katta bo'linma yoki to'qnashuvga aylangan deb hisoblanadi: Xlorofita va Charofitalar.
- UTC xlorofitasi (xlorofit) tarkibiga bayroqlangan bir hujayrali suv o'tlari kiradi (Xlamidomonalar) va koloniyalar (Volvox). Shuningdek, filamentli dengiz o'tlari (Natriy, Ulva), tuproq yosunlari (Xlorella), fitobiontlar (Trebuksiya) va epifitlar (Trentopohliya).
- C Charophyta (charofíceas) pardasi toza suvlar, tuproqlar, havo va quruqlikdagi o'simliklarda yashaydigan suv o'tlari guruhini o'z ichiga oladi. Ushbu qoplamaning misoli bir hujayrali suv o'tlari (Mikrasteriyalar), filamentli (Spirogira) yoki parenximal talli bo'lgan turlar (Chara).
Ular Viridiplantae podshohligiga mansub organizmlar guruhi bo’lib, asosan ichki suvlarda yashaydi. Ushbu organizmlarda yuqori o’simliklarga o’xshash pigmentlar va zaxira moddalar mavjud, shuning uchun ham ularni ota-bobolari deb hisoblashadi.Yashil suv’tlarning katta qismi, bir hujayrali yoki ko’p hujayrali, erkin yashovchi yoki o’tiradigan joylar toza suvlarda yashaydi, ularning atiga
10%i dengizlardir. Ular, shuningdek quruq va soyali yer muhitida, qor qirg’og’ida’ daraxtlarda, toshlarda yoki xatto hayvonlarda yoki lishayniklarni hosil qiluvchi simbiotik uyushmada joylashgan.
Yashil suv o'tlari dengiz tubida yoki qirg'oq suvlari nanoplanktonining bir qismini tashkil etuvchi dengiz atroflarida yashaydi. Xuddi shunday, ular toza suvda ham, turg'un suvlarda ham, ko'llar, daryolar ariqlar, hovuzlar, to’xtab qolgan suvlarda botqoqliklarda organic moddalar bilan ifloslangan suvlarda, havoli sharoitda yoki quduqlar kabi suv oqimlarida ko'p uchraydi. Bundan tashqari, ular toshloq joylar, daraxt tanalari va po’stloqlarida, qoyalarda, devorlarda va suv bosgan yoki loy tuproqlari kabi namlik yuqori bo'lgan quruqlikda joylashgan. Xuddi shunday, ba'zi turlar harorat, sho'rlanish yoki elektr o'tkazuvchanligi va vodorod potentsiali (pH) ning o'ta og'ir sharoitida yashaydi. Ekstremofil tur Dunaliella atsidofilasi pH darajasi 2,0 dan kam bo'lgan holda, juda kislotali sharoitda yashaydi. Xuddi shunday, tur Dunaliella salina Karotinlarni olish uchun ishlatilgan, u gipersalinli suvlarda 10% dan ortiq eritilgan tuzlar bilan o'sadi. Ba'zi turlari cho'l tuproqlarida yaxshi rivojlanadi, ular uzoq quruq davrlarga va yuqori haroratga toqat qiladilar. Aslida boshqa turlar (psixrofillar) 10ºC dan past haroratlarda rivojlanadi. Yashil suv o'tlari, shuningdek, qo'ziqorin kabi boshqa turlar bilan simbiyotik uyushmalar o'rnatadi. Bu holda qo'ziqorin mikobiont bo'lib, suv o'tlari likenlarning fotosintez fazasini yoki fikobiontini tashkil qiladi.
Morfologik o'zgaruvchanlik, funktsional tashkilot, metabolik moslashuvchanlik va rivojlanish turli xil yashash joylarida yashil suvo’tlarning keng darajadagi kolonizatsiyasini ta'minladi. Aslida chuchuk suvli suv muhitida, hattoki sho'r va sho'r suvlarda yashashga moslashgan mikroskopik va makroskopik turlari mavjud.
Dastlab, Xlorofita Planta qirolligining barcha yashil suv o'tlari turlarini o'z ichiga olgan bo'linishini nazarda tutgan. Keyinchalik, asosan dengiz suvida yashovchi yashil suv o'tlari turlari xlorofitlar (ya'ni Xlorofitaga tegishli), asosan chuchuk suvda o'sadigan yashil suv o'tlari turlari charofitlar (ya'ni, Charophyta-ga tegishli) deb tasniflangan.