Normamatova dildora
Fe'l yasovchi "-a" qo'shimchasi
Download 113.68 Kb.
|
Mirzabek Ustoz ma\'ruza TAYYORI
- Bu sahifa navigatsiya:
- Fel yasovchi "-la" qoshimchasi
- Fel yasovchi "-ar" qoshimchasi
Fe'l yasovchi "-a" qo'shimchasi tovush tushishi va almashishini yuzaga keltiradi:
Qiyin + a = qiynamoq O'yin + a = o'ynamoq Chaqin + a = chaqnamoq O'rin + a = o'rnamoq Son + a = sanamoq Yosh + a = yashamoq Ot + a = atamoq Fe'l yasovchi "-la" qo'shimchasi tovush tushishi va almashishi kabilarni yuzaga keltiradi: Yig'i + la = yig'la (tushishi) Ong + la = angla (almashishi) Tarkibida "u" yoki "v" undoshi mavjud bo'lgan taqlid so'zlarga "-illa" fe'l yasovchisi qo'shilganida ko'makchi morfemada tovush almashishi kuzatiladi Shov + illa = shovulla Gurs + illa = gursulla Fe'l yasovchi "-ar" qo'shimchasi "QIZIL" so'ziga qo'shilganida tovush tushishi kuzatiladi: Qizil + ar = qizarmoq Hurmatli abituriyentlar, sizlarga hozir bitta-ikkita fonetik hodisalarni aytaman, lekin ularni heeeech qachon ma'ruzalarimga kiritmaganman. Sababi shuki, ularni o'zim o'ylab topganman. O'zim o'ylab topgan haaamma narsani sizga o'rgataversam, o'qishingiz kerak bo'lgan narsalar uchun ajratilgan vaqtingizga daxl qilgan bo'laman. Hayrondirsiz, nega bugun heeeech aytmagan namunalarini aytyapti deb. Maqsadim --- men sizdan bu yangi ma'lumotlarni talab qilmayman, siz ham ko'chadan haaar balolarni topib so'rayvermang Yangi ma'lumot: ot yasovchi "-n" qo'shimchasiga "talon" so'zini misol keltirgan ayrim kitoblarda, aslida bu so'zda qo'shimcha yo'q. Lekin men sizlar ham ( boshqalar ham) inkor etolmaydigan ot yasovchi "-n" ga misol aytaman: tarjima + n = tarjimon. Anaaa, ot yasovchi "-n" labalanmagan unlini lablangan unliga aylantiradi. "-ona" faqat ravish yasamaydi, ot ham yasaydi va tovush tushishini yuzaga keltiradi: Shukur + ona = shukrona. “-bon” sifat yasovchi qo`shimchasi “MEHR” so`ziga qo`shilganida “i” unlisining ortishi kuzatiladi: Mehr + bon = mehribon Bu kabi yangiliklarni siz --- abituriyentlarga aytaverish va mavzularga kiritaverish to`g`ri ish emas, e’tibor qilgan bo`lsangiz, men ham bu yangi ma’lumotlarni yuqorida ma’ruzaga singdirmadim va bu ma’lumotlarni sizlardan talab qilmayman ham. ESLATMA: Fonetik hodisalarning miqdoriga va turiga taalluqli savollarda BIR SO`Z TARKIBIDA ikki va undan ortiq fonetik hodisa sodir bo`lgan holatlarga e'tiborli bo`ling: yig`loqi = yig`i + la +qi. Ushbu so`zda tovush tushish va tovush almashish kabi ikkita fonetik hodisa mavjud qiynoq = qiyin + a +q. Ushbu so`zda tovush tushish va tovush almashish kabi ikkita fonetik hodisa mavjud shundayligi = shu + day + lik + i. Bu so`zda tovush ortish va tovush almashish kabi ikkita fonetik hodisa mavjud Quyidagi savolga e'tiborli bo`ling va undan keyingi tushunishingiz kerak bo`lgan mavzuga jiddiyroq qarang: Download 113.68 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling