«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

274 
Afrika, Osiyo va Okeaniyada saqlanib qolgan mahalliy dinlarga sig‗inuvchilar 

sonini aniqlash ancha murakkab. Ularni hisoblashda muayyan dinga mansublik

haqidagi ma‘lumot doim ham haqiqatga to‗g‗ri kelmaydi. Bundan tashqari, mazkur 
mintaqalar aholisi statistik jihatdan ham yaxshi o‗rganilmagan. Nihoyatda
taxminiy hisob-kitoblarga ko‗ra, mahalliy dinlarga sig‗inuvchilar soni dunyo 
bo‗yicha 100 mln kishi atrofida.
Aholi diniy tarkibi haqidagi ma‘lumotlarning noaniqligi tufayli, turli dinlarga 
sig‗inuvchilar soni bo‗yicha o‗sish dinamikasini belgilash ancha mushkul. Shunga
qaramasdan, musulmonlar va induistlar sonining jadal o‗sishi, boshqa dinlarga 
e‘tiqod qiluvchilar o‗sish sur‘atining esa pastligi yoki, hatto, kamayishi
kuzatilmoqda. Buning sababi, induizm va islom hukmron bo‗lgan davlatlarda aholi 
orasida tug‗ilish sur‘atlarining yuqoriligi bilan bog‗liq. Bundan tashqari, islom dini
Afrikada janubga, uning tropik qismiga tomon jadal siljimoqda, induizm esa 
Hindiston qabilalari orasida keng tarqalmoqda.
Yer sharining yirik mintaqalari bo‗yicha diniy guruhlar tarqalishi quyidagi 
ko‗rinishga ega:
MDHning katta qismini pravoslav diniga mansub kishilar guruhlari 
(Rossiyaning katta hududlari, Ukraina, Belorus, Moldova va Gruziya) tashkil etadi.
Armanistondagi xudojo‗ylar monofisit arman-grigorian cherkoviga mansub, 
Litvada katolik dini, boshqa Boltiqbo‗yi davlatlarida – lyuteranlik keng tarqalgan.
Islom diniga Markaziy Osiyo va Qozog‗iston, Kavkazning katta qismi, 
Tatariston va Boshqirdiston aholisi e‘tiqod qiladi. Ozarbayjonda, asosan, shia
oqimiga mansub musulmonlar, boshqa hududlarda – sunniylar ko‗pchilikni tashkil 
etadi. Buddizm-lamaizmga Buryatiya, Tuva va Qalmig‗iston tub joy aholisi e‘tiqod
qiladilar. Xudojo‗y yahudiylar – iudaistlardir.
Yevropa shimolida protestantlik, Skandinaviya davlatlari, Finlandiya va
Islandiyada – lyuteranlik, Angliyada – anglikanlik, Shotlandiyada – presviterianlik 

---

---