«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

270 
Ayrim nasroniy mamlakatlar diniy jihatdan bir necha qismlarga bo‗lingan. 

Masalan, nemislar protestant (uning ikki oqimiga – lyuteranlik va reformatlik) va

katolik dinlariga e‘tiqod qiladilar; shveysarlarning turli guruhlari orasida 
protestantlar (reformatlik) va katoliklar tarqalgan; shotlandlar orasida protestant-
presviterianlar ustunlik qiladi.
Bitta xalq turli qismlarining har xil diniy oqimlarga mansubligi tufayli uning
ichida madaniy-maishiy tafovutlar kelib chiqadi va bu narsa, o‗z navbatida 
etnodiniy guruhlar shakllanishiga olib keladi. Bunday guruhlar jumlasiga, kurdlar
orasidagi yazidlar diniy guruhini, Suriya va Livan arablari orasida – druzlarni, 
misrliklar orasida – kopitlarni misol qilib keltirish mumkin. Buning ustiga, boshqa
yo‗ldosh holatlar ham unga ta‘sir etsa, diniy tafovut muhim etnotabaqalashuv omili 
bo‗lib xizmat qiladi.
Ayrim mamlakatlarda din kishilar hayotining ko‗pgina tomonlariga, ularning 
ijtimoiy-siyosiy faoliyatiga, turmush tarziga va madaniyatiga ta‘sir ko‗rsatadi.
Jahonning turli nuqtalarida ro‗y berayotgan siyosiy voqealarni, agar u yerdagi 
diniy vaziyat hisobga olinmasa, tushunish qiyin. XX asrning 70-yillarida Hindiston
diniy jihatdan ikki mustaqil davlatga bo‗lindi, va natijada, Pokistondan ko‗pgina 
hindlar, Hindistondan esa musulmonlar ko‗chib ketdilar. Bunday migratsiya
jarayonida yigirma milliondan ortiq kishi ishtirok etdi. Turli diniy guruhlarga 
mansub kishilar orasida Livan, Isroil, Filippin, Afg‗oniston, Serbiya va boshqa
joylarda to‗qnashuvlar sodir bo‗ldi. Avvalo, turli siyosiy va ijtimoiy-iqtisodiy 
sabablar natijasida kelib chiqqan bunday kelishmovchiliklarda diniy omil muhim
rol o‗ynadi. Din ko‗p mamlakatlar ichki siyosiy hayotiga jiddiy ta‘sir ko‗rsatadi, 
hatto ularning ayrimlarida siyosiy partiyalar va kasaba uyushmalari diniy
mansublik tamoyili asosida tuzilgan.
Yuqoridagilardan shunday xulosa chiqarish mumkinki, turli tarixiy voqealar
va hozirda ro‗y berayotgan hodisalar hamda milliy munosabatlar mohiyatini 

---

---