«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

o„rta 

iyerarxik pog„onada
, ya‘ni masalan, iqtisodiy geografiya bilan bir pog‗onada 
joylashgan. Uchinchi yo‗nalishga mansub qarashlarga ko‗ra, sotsial geografiya

---

---

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

289 
iqtisodiy geografiya bilan bir darajada turgani holda, ijtimoiy geografiyaning (keng 

ma‘noda) oxirgi asosiy tarmog‗i hisoblanadi. Bunday nuqtai nazarni V.M.Goxman

va S.Y.Nimmiklar yoqlab chiqishgan va ular bir xil shunday xulosaga kelishgan. 
Shuningdek, ular rivojlanganlik darajasiga ko‗ra sotsial geografiyani iqtisodiy
geografiyadan orqada qolyapti, chunki sotsial geografiya ancha keyin shakllana 
boshladi, degan fikr S.Nimmik sotsial geografiyani iqtisodiy geografiyaga
qaramligini va shuningdek, sotsial va madaniy geografiyaning bo‗linmasligini ham 
ko‗rsatib o‗tadi.
4. Sotsial geografiya – mustaqil fan bo‗lib, ijtimoiy geografiya fanlari 
tarkibida
yuqori iyerarxik pog„onada
joylashgani holda, ijtimoiy geografiyaning 
sinonimi hisoblanadi; sotsial (ijtimoiy) geografiya tarkibiga iqtisodiy geografiya
ham kiradi. 
To‗rtinchi yo‗nalishga mansub fikrga ko‗ra, sotsial geografiyani barcha
ijtimoiy munosabatlarni qamrab olgan fan sifatida tushunish mumkin. Bu yerda 
―sotsial‖ va ―ijtimoiy‖ tushunchalari o‗zaro mos va ular o‗zaro sinonimdir. Demak,
bularga ko‗ra sotsial geografiya (ijtimoiy geografiya) boshqa sotsial geografik 
tarmoqlar (aholi geografiyasi, siyosiy geografiya, harbiy geografiya, tarixiy
geografiya va boshqalardan tashqari iqtisodiy geografiya)ni ham qamrab oladi. 
N.N.Baranskiy ham sotsial geografiyani shunday keng ma‘noda tushungan va
bunday tushunish mahalliy olimlarga (Soliyev A., Ota-Mirzayev O. va boshqalar) 
ham xos.
Hozirgi vaqtda ko‗pchilik mualliflar tomonidan sotsial geografiya terminini 
bir vaqtning o‗zida tor va keng ma‘noda tushunishning zarurati tug‗ildi.
U.Merestening fanlarni integratsiyalashuvi konsepsiyasi bo‗yicha, ijtimoiy 
geografiya sotsial geografiyaning sinonimidir. Sotsial geografiya – barcha ijtimoiy
obyektlar va ular o‗rtasidagi sotsial va geografik munosabatlarni qamrab olgan 
sotsial geografik tizimlarni o‗rganadi.

---

---