«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

162 
Janubiy Koreya, Tayvan va so‗nggi yillarda Xitoy bilan ham bu aloqalarni 

kuchaytirgan.

1989-yilda tashkil topgan Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamjamiyati 
tashkiloti (ATEC) Janubiy Osiyoda iqtisodiy integratsiya taraqqiyotini
rivojlantirdi. Uning tarkibiga 21 ta Osiyo va Janubiy hamda Shimoliy Amerika 
mamlakatlari kiradi. 1997-yilda esa, ular qatoriga Rossiya ham qo‗shildi. ATES
rejasiga ko‗ra, dunyo erkin savdo hududida bu mamlakatlar boj va ichki baryerlar 
to‗lovidan ozod etilgan.
Integratsion jarayonlar Yer sharining turli hududlarida, turli qit‘alarda jadal 
holda rivojlanmoqda. Ya‘ni, Afrika, Yaqin Sharq, Lotin Amerikasi, Avstraliya va
Okeaniya, Markaziy Osiyoda, 1989-yilda Afrika kontinentining shimoliy qismida 
Jazoir, Liviya, Mavritaniya, Marakko, Tunislardan iborat Mag‗rib arab ittifoqi
tuziladi. 1981-yilda esa Fors ko‗rfazi atrofidagi arab davlatlari (Saudiya 
Arabistoni, Quvayt, Qatar, Bahreyn, BAA, Ummon)dan iborat hamjamiyat
kengashi (soveti) tashkil etilgan. Sobiq Sovet ittifoqi respulikalari 1991-1993-yillar 
mobaynida MDH doirasida Iqtisodiy ittifoqni shakllantirishga harakat qildilar.
1992-yilda esa Eron, Pokiston, Turkiya, Ozarbayjon, Qozog‗iston va O‗rta Osiyo 
mamlakatlaridan iborat Markaziy Osiyo iqtisodiy hamjamiyat tashkiloti
tuzilganligi e‘lon qilindi. 
1996-yilda Rossiya va Belorus hamkorligi, 1995-yilda esa Yevrosiyo
iqtisodiy hamkorligi (Rossiya, Belorussiya, Qozog‗iston, Qirg‗iziston, Tojikiston 
davtlari) bojxona ittifoqi va yagona iqtisodiy makon to‗g‗risida, 1998-yilda
Markaziy Osiyo iqtisodiy hamkorligi tashkilotini (Qozog‗iston, O‗zbekiston, 
Qirg‗iziston va Tojikiston davlatlari) tuzdilar. Xitoy, Rossiya, Qozog‗iston,
O‗zbekiston Tojikiston va Qirg‗iziston davlatlari Shanxay Iqtisodiy Hamkorligi 
tashkilotini keyinchalik esa uning negizida Yevroosiyo iqtisodiy hamkorligi
tashkilotini barpo etdilar. Kelajakda ushbu tashkilotga a‘zo bo‗lib kirish uchun 

---

---