«Noshir» 2019 iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

164 
- ekvatorga va Bosh meridianga nisbatan joylashishi (chekka nuqtalarning 

koordinatalari);

- okeanlarga, dengizlarga, iliq yoki sovuq havo massalariga, tog‗ 
tizmalariga, Erning issiqlik mintaqalariga nisbatan joylashishi;
- mamlakatni u yoki bu iqlim mintaqasi va undagi tabiat zonalarida 
joylashganligi (masalan, Indoneziya ekvatorial iqlim mintaqasida, doimiy yashil
o‗rmonlar zonasida joylashgan yoki Rossiya arktika, subarktika va mo‗tadil iqlim 
mintaqalarining hamma tabiat zonalarida joylashgan).
Tabiiy geografik o‗rin, asosan, okean, dengiz, daryo, tog‗, cho‗l, o‗rmon, 
adir singari yirik tabiiy obektlarga nisbatan joylashgan o‗rniga ko‗ra belgilansa,
iqtisodiy geografik o‗rin jahonning erkin iqtisodiy mintaqalari, jahon savdo 
yo‗llari, yirik savdo-sanoat markazlari va tabiiy boyliklardan foydalanish
imkoniyatlari bilan belgilanadi. Siyosiy geografik o‗rin esa muayyan davrda 
alohida davlatning harbiy mojarolar ro‗y berayotgan yoki ro‗y berishi mumkin
bo‗lgan hudud va davlatlarga nisbatan qanchalik aloqadorligiga ko‗ra baholanadi. 
Geografik obektlar o‗zaro aloqador bo‗ladi. Ana shu aloqadorlik ko‗lamiga
muvofiq geografik o‗rin mikro, mezo, makro miqyosda namoyon bo‗ladi. 


Iqtisodiy geografik o„rin. 
Iqtisodiy geografik o‗rin – iqtisodiy 
geografiyaning aniq tushunchasi, uning ―kalitidir‖. Chunki, ushbu tushuncha orqali
korxona, shahar yoki boshqa hududiy obyektlarning nima uchun xuddi shu joyda 
qurilganligi va nima sababli shu darajaga etganligini anglab olinadi. Shu naqtai
nazardan iqtisodiy geografik o‗rinni iqtisodiy geografik bilimning o‗ziga xos 
usulidir (iqtisodiy rayonlashtirish ham xuddi shunday metod sifatida qarash
mumkin.

Iqtisodiy geografik o‗rin - bu ma‘lum bir obyektning korxona, shahar, 

viloyat, mamlakat o‗zidan tashqarida yotgan geografik obyektlarga (tog‗, daryo,

---

---