Nuraliyeva Xafiza Otayevna, Qodirova Dildora Ergashevna, Fayzullayeva Zamira Raxmatovna

Og„iz bo„shlig„i gigiyenasi 
Sog‗lom va turli joylashgan tishlar yuzaga go‗zallik, jonlilik, zebolik bahsh 
etibgina qolmay, balki ovqatni yaxshi hazm bo‗lishini garovi hamdir. 
Bunda dudoqlar, lablar ovqatni qamrab olsa, til nozik analizotoridir. 
Labni harakati, tilni aylanishi yumshoq va qattiq tanglaylarning butunligi va 
shaklidan, tishlarni qay tarzda joylashganligidan so‗zimizni jarangdorligi yuzaga 
keladi. 
Qadim zamonlardanoq O‗rta Osiyo va Kavkaz orti halqlari og‗iz bo‗shlig‗i 
gigiegnasiga katta ahamiyat berganlar. Ular tish va og‗iz bo‗shlig‗ini anor 
po‗stlog‗i qaynatmasi bilan, yosh yong‗oq qaynatmasi va saqich bilan tozalab, 
kuniga 3-5 marotabadan og‗izni chayqaganlar. O‗rta Osiyo va jumladan 
O‗zbekiston Respublikasi xalqlari qadimdan tish va milkni tozalashda shaftolini 
yosh navdasidan foydalanganlar. 
Madaniyatlashgan davlatlarning xalqlari mana qariyib 1000 yillardan beri tish 
poroshog‗i va tish pastasidan foydalanib keladilar. Bu vositalarning tarkibida bo‗r, 
yalpizli tomchi, dori, tuz va sovun bor. 
Nima uchun tishni tozalash kerak? 
Og‗iz bo‗shlig‗ida 100dan ortiq mikroorganizmlar makon topib ular juda tez 
ko‗payadilar. Og‗iz bo‗shlig‗ini va tishlarni tozalab turilmasa og‗iz bo‗shlig‗ida 
mikroorganizmlarni ko‗pyib ketishi va ta‘sir doiralarini kengayishiga imkon 
yaratiladi. Kariozli ildizi oldida, tish milk cho‗ntaklarida yara joylarida, 

---

244 
bodamsimon bezlarda mikroorganizmlar ko‗payib, og‗ir oqibatga olib kelishi 
mumkin. 
Katta yoshdagilar ham yosh bolalar ham og‗iz bo‗shlig‗ini parvarish qilishda 
quyidagilarga e‘tibor qilishi kerak: 
– tishlarni muntazam tozalab turish 
– pastki tishlarni, pastdan yuqoriga qarab yuqoridagi tishlarni, yuqoridan 
pastga qarab tozalash lozim. 
–og‗izni muntazam ravishda tozalab, turish ayniqsa ovqatlangandan so‗ng; 
– milklarni uqalab turish