О е. X o ‘j a n a z a r o V, М. M ir s o V u r o V, Т. N o r b o b o y e V a ekologiya va barqaror taraqqiyot ta’limi

dengizlar, daryolar va okeanlar havzalarining shakllari, ularda 
joylashgan orollarning muhim koordinatlarini bayon etgan. Ushbu 
asarda Orol dengizining tasviri 
ham 
berilgan 
bo‘lib, Orol 
dengizining Markaziy Osiyo xalqlari hayoti, o‘simliklari va 
hayvonot dunyosi uchun naqadar 
muhim ligi ham bashorat 
qilingan. Hozirgi kunda esa, Orol va Orolbo‘yi mintaqasi tabiati 
va insonlari muammolari sayyoramiz hamjamiyati oldida 
ko‘ndalang 
turgan 
fojiali 
muammolar 
sirasiga 
aylanib 
ulgurganidan barchamiz boxabarmiz.
- 1 6 -

---

EKOLOGIYA
Hayotligidayoq “Muallimi soniy” (“Ikkinchi muallim”), 
“Sharq Aristoteli” nomlari bilan ulug‘langan Abu Nasr Forobiy 
ilmning 
turli sohalari bo‘yicha 160 dan ziyod risolalar yaratdi, 
jumladan, odam a’zosining tuzilishi va unda kelib chiqadigan 
o‘zgarishlar, ya’ni kasalliklar, ovqatlanish tartibining buzilishi, 
kasallikning oldini olish chora-tadbirlari haqida ham ma’lumotlar 
qoldirgan. Uning tabiatshunoslikka doir “Inson a’zolari haqida 
risola”, “Hayvon a’zolari haqida so‘z” kabi asarlari alohida 
ahamiyatga ega. Ushbu buyuk olimning ta’biricha, tabiat va 
jamiyat bir-biri 
bilan chambarchas 
bogiiq, ya’ni tabiatning 
о‘zgarishi jamiyatning rivojlanishiga albatta ta’sir ko‘rsatadi.
Falsafa, tabiat, astronomiya, zoologiya, botanika, geologiya, 
musiqa, psixologiya, axloq, mantiq, tilshunoslik, adabiyot kabi 
fanlarga bag‘ishlab 450 dan ziyod asarlar qoldirgan (ulaming 
242 tasi bizgacha yetib kelgan) Abu Ali ibn Sino o‘zining “Kitob