O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Sholini o ‘g ‘itlash. 
Sholi oziqa m oddalarga talabchan. Sholi ekini 
bir tonna don va shunga mos keladigan poxol hosili yaratish uchun 
tuproqdan 24,2 kg azot, 12,4 kg fosfor va 30 kg kaliyni o ‘zlashtiradi. 
S h olin in g m in eral o ‘g ‘itla rg a
ta la b c h a n lig i u n in g b io lo g ik
xususiyatlariga va o ‘stirish sharoitiga bog‘liq. Sholi butun o ‘suv davri 
davomida suv qatlamining ta ’sirida b o ‘ladi. Suv qatlam i tuproqdagi 
n itro fik a tsiy a ja ra y o n in i p asay tirad i. D en itro fik atsiy a ja ra y o n in i 
k u c h a y tira d i. N a tija d a a zo tn in g gaz h o la tid a uch ib k etish i va 
nitratlarning tuproq pastki qatlamiga yuvilib ketishi kuchayadi. Sholi 
am moniy shaklidagi azotli o ‘g‘itlarga, jum ladan, ammoniy sulfat, 
ammoniy xlorid hamda machevina, kalsiy sianamid kabi amid shaklidagi 
o ‘g ‘itlarg a ta lab ch a n o ‘sim lik. C hunki b u la r tu p ro q d a o ‘zgarib, 
ammoniy shaklidagi azotga aylanadi. Mineral o ‘g‘itlar me’yori har qaysi 
dala tu p ro g ‘ining unum dorligi, tuproqning fizik xossalari, navning 
xususiyatlari, o ‘g ‘itlash muddati va usuliga bogiiq. Sholi ekilgan yerga 
solinadigan mineral o ‘g‘itlarning yillik m e’yori 180 kg gacha azotli, 
120 kg gacha fosforli va 100 kg gacha kaliyli o ‘g‘itlardan iborat b oiishi 
yaxshi natija beradi.
Azotli o ‘g ‘itning yillik m e’yorining 30-35 % i ekish oldidan, 30-40 %
i sholi poyasida 3-4 ta barg hosil boiganda, 35-40 % tuplanishda tuproqqa 
solinishi kerak. Fosforli va kaliyli o ‘g‘itlarning 50 % i ekish oldidan 
tuproqqa ishlov berish paytida va qolgan 50 % i sholining tuplanish 
davrida tuproqqa solinishi kerak. Sholi o ‘sib turgan vaqtida mineral o ‘g ‘it 
berishdan 2-3 kun oldin dalaga suv berish to ‘xtatiladi. Keyin dala 
o‘g‘itlanadi va bundan keyin sholipoyaga suv bostiriladi.
Fosforli va kaliyli o‘g‘itlar rejalashtirilgan hosil va tuproq tarkibidagi 
oziqa moddalaming miqdoriga, tuproqdagi va mineral o ‘g‘itlardagi oziqa 
moddalaming o ‘simlik tomonidan o‘zlashtirish darajasiga qarab belgilanadi. 
A w aldan haydalib kelingan o ‘tloqi tuproqli yerlarning har gektariga 180 
kg azotli, 120 kg fosforli, 90 kg kaliyli o‘g‘it solish tavsiya qilinadi.
Mineral o ‘g‘itlar sholining o ‘sishi, rivojlanishi va hosildorligiga juda 
katta ta ’sir qiladi.