O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Beshinchi bosqich 
boshoqchalar shakllanishi, gul qobiqlari va gul paydo 
b o iish i bilan boshlanadi. Bosqichning oxirida gulning urug‘chisi va 
urug‘kurtagi hosil b o ia d i. Bu bosqich naycha o ‘rash davriga to ‘g ‘ri 
keladi.
Oltinchi bosqich 
urug‘chi va changchidagi generativ (jinsiy) to ‘qimalar 
shakllanishi bilan xarakterlanadi. Changchi donachalari shakllangan 
b o ia d i. U ru g ‘chi 
b a rc h a o rg an la r (b o ‘g ‘im cha, u stu n ch a va 
tumshuqchasi) bilan birga to iiq hosil boiadi. Bu bosqich nay chiqarish 
davriga to ‘g‘ri keladi.
Yettinchi bosqichda 
r o ‘vakning boshoqchalari, qiltiqlari, gulning 
organlari jadal o ‘sadi, ular 3-5 m arta kattalashadi. Bu bosqich naycha 
о ‘rash davrining oxirida boshlanadi.
Sakkizinchi bosqich 
ro ‘vak chiqarish, gullash va urugianish davriga 
to ‘g‘ri keladi. Bunda changchilar, bo‘g‘imcha, tumshuqcha yetiladi va 
urugianish sodir boiadi.
To‘qqizinchi bosqich 
m urtak paydo boiish i, m urtak va endosperm 
shakllanishi bilan asoslanadi. Bu bosqichda urug‘ning murtagi rivojlanadi.
0 ‘ninchi bosqich 
endosperm hosil b o iish i bilan boshlanadi, unda 
k rax m al d o n ach a lari sh ak llan ad i. E n dosp erm n ing ta sh q a risid a
hujayralaming oqsil moddalari aleyron qavati hosil boiadi.
0 ‘n birinchi bosqich 
don to iiq yetilishi 
bilan xarakterlanadi. Don 
yetilish davomida sut, mum pishiqlik va to iiq yetilish davrlarini izchillik 
bilan o ‘tadi.

---

Agrotexnikasi. Sholini almashlab ekish. 
Sholidan m o‘l hosil olishda 
almashlab ekishning ahamiyati katta. 0 ‘zbekistonda bir nechta almashlab 
ekish tizimi qabul qilingan. 4 dalali: sholi band shudgor, sholi ulushi 
75%. Olti dalali: 1,2,3,4 dala sholi 5,6 dala o ‘tlar. Bunda sholi almashlab 
ekish maydonining 66,6% ni band qiladi. T o ‘qqiz dalali: 1,2,3 dalasi 
sholi; 4-dala band shudgor; 5,6,7-dala sholi; 8,9 dala o ‘tlar. 0 ‘n dalali: 
1,2,3,4 dala sholi; 5-dala band shudgor; 6,7,8 dala sholi, 9,10 dala o ‘tlar. 
Bunda umumiy maydonning 70 % ini sholi band qiladi.
Yerni ishlash. 
Yerni kuzda haydash sholi hosildorligini oshirishda katta 
ahamiyatga ega. Yerni kam mehnat va mablag4 sarflab ishlashda qator 
mashinalar, jumladan, KFS-2,4, KFS-3,6, FN-1,6 rusumli kultivator, freza- 
seyalka, PR-2, PR-2,7 rusumli ratojak plug va boshqa mashinalar ham 
ishlatiladi. Mana shu mashinalardan bir o‘tishda bir yo‘la bir necha ishni: 
yerni ekishdan oldin ishlash, tekislash, ekish, o‘g‘it solish, gerbitsid sepish, 
yerni g‘altaklash va boshqalami bajaradigan bitta kompleks tuzish mumkin.
Sholi ekiladigan yerlarni ekish oldidan ishlashda marza cheklarni D- 
24 1M va D-20 В rusumli yoki PA-3, P-2,P-4 rusumli tekislagichlarda 
joriy tekislash katta ahamiyatga ega.