O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

Ekish. Urug‘ni ekishga tayyorlash. 
Sholining hosildorligi tuproq 
unumdorligi, suv, tuproq va havoning haroratiga b o g iiq boim asdan, 
urug‘ni ekish me’yori, usuli va muddatlariga ham ko‘p jihatdan bogiiqdir.
Ekish uchun sholini tumanlashtirilgan navlarining urug iari olinadi. 
U turli chiqindilar va puch urugiardan tozalanadi. Sholi u ru g iari puch

---

va begona o ‘tlar urugiaridan ammoniy sulfatning suvdagi eritmasiga 
solish yo‘li bilan tozalanadi. Buning uchun eritma 100 qism suvga 27 
qism ammoniy sulfat solib tayyorlanadi va sholining urugiigi shu eritmaga 
solinadi. Yengil puch u ru g iar va begona o'tlarning u ru g iari eritmaning 
yuzasiga qalqib chiqadi. Ular ajratib tashlanadi. Ekish uchun sholining 
birinchi va ikkinchi sinfga mansub b o ig an urugiari tanlanadi. Ularning 
tozaligi 99 va 98 %, unuvchanligi esa 95 va 92 % dan kam boim asligi 
kerak.
Ekish m e’yori. 
S ho lid an yu q o ri hosil olish uch u n h a r g ek tar 
maydondagi o ‘simliklar maqbul qalinlikda boiishi va hosilli poyalarning 
m iqdori k o ‘p b o iis h i kerak. Sholi hosildorligi o ‘simlik tu p larid a 
shakllangan ro ‘vaklaming miqdori va gektar hisobiga to ‘g‘ri keladigan 
hosilli ro ‘vaklarning soniga bogiiq.
Sholining ко‘chat qalinligi navning biologik xususiyatlari, tuproqning 
oziqa moddalar bilan ta ’minlanganlik darajasi va sholi parvarishidagi 
agrotexnik tadbirlarning sifatli bajarilishiga bogiiq. Hosildor poyalar 
sonini sholining ko‘chat qalinligi hisobiga ko‘paytirish mumkin. Bunga 
ekish me’yorini oshirish va yuqori agrotexnikani q o ilash y o ii bilan 
erishiladi. Sholi u ru g ‘ining unuvchanligi ekish usullari va boshqa 
sharoitlarga qarab, 37 % dan 56 % gacha o ‘zgarib turadi. 0 ‘rim paytigacha 
o ‘simliklaming 75 % dan 93 % gacha saqlanib qolishi aniqlangan. Shunga 
k o ‘ra unuvchan u ru g ia rn i ekish m e’yori undirib olingan o ‘simliklar 
soniga qaraganda ancha yuqori boiishi kerak. Tuproq sharoiti, navning 
biologik xususiyatlari, ekish muddati va usullari, tuproqning unumdorligi 
va boshqa sharoitlarga qarab bir gektar maydonga 5-7,5 dona unuvchan 
u rug‘ ekilishi kerak. Ekish m e’yorini belgilashda hosilni yig‘ishtirish 
oldidan lm 2 maydonda 250-350 tup o ‘simlik boiishini ta ’minlaydigan 
darajada belgilash lozim.
Ekish muddati. 
S holini m aqb u l m u d d a td a ekish m o ‘l hosil 
yetishtirishda katta ahamiyatga ega. Maqbul muddatlarda ekilgan sholi 
tez unib chiqadi, yaxshi о ‘sib rivojlanadi va undan yuqori hosil olinadi. 
Sholini ekish muddati kechiktirilsa, hosildorlik pasayib ketadi. Sholi 
tuproq va suvning harorati 13-15°C boiganda va sovuq tushish xavfi 
yo‘qolganda ekilishi kerak. Sholi navining biologik xususiyati, tumanning 
tuproq va iqlim sharoitlariga qarab ekish muddati belgilanadi. Sholining 
kechpishar navlari 15-apreldan 25-aprelgacha, kechi bilan 30-aprelgacha 
ekilishi kerak. Sholining o‘rtapishar navlari 25-apreldan 10-maygacha,

---

eng kechi bilan 20-maygacha ekilishi kerak. Sholining ertapishar navlari 
10-may dan 30-may gacha ekilishi kerak.