Odam bo‘lish qiyin: roman va hikoyalar
Download 1.53 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Olmas Umarbekov
68 , shunday bo‘ladi deb o‘ylamagandi. Abdulla uning jimgina turganini ko‘rib, yelkasiga qo‘lini qo‘ydi. Issiq, yoqimli nafasi dimog‘iga urildi. – Nega indamaysiz? Gulchehra jim edi. U boyagidek o‘zini tortmas, qimirlamasdi. Birdan u titray boshladi, keyin, qiy nalib yutindi. Abdulla xavotirlanib unga qara di. Uning ko‘zlari jiqqa yosh edi. – Nima bo‘ldi, Gulchehra? Xafa bo‘ldingizmi? Gulchehra boshini tebratdi. – Nega yig‘layapsiz bo‘lmasa? – O‘zim... shunday... Qachon ketasiz? – Bilmayman, – dedi Abdulla uning savolidan hayron bo‘lib, keyin so‘radi: – Nimaydi? – Ketmang. Abdulla sevinchi ichiga sig‘may uni bag‘riga bosdi. VI Bu uchrashuv va keyingi kunlardagi boshqa qator uchrashuvlar ikkalovining ham hayotini o‘zgartirib yubordi. Ular kun bo‘yi tungi sayil, shirin suhbatlar kayfi, rohati bilan yurishar va tezroq qosh qorayishini orziqib kutishardi. Endi ularni nimani gapirish, o‘zini qanday tutish kabi savollar qiynamas edi. Ular qayerda uchrashish ni, qachon uchrashishni ham xayollariga kelti rishmasdi. Soat ham, joy ham aniq. Faqat hech kim ko‘rmasa, qorong‘i bo‘lsa bo‘ldi. Endi ular uchun tunning ajoyib, sehrli fazi lati ochilgan, u endi ikki qalbni uchrashtiruv Odam bolish qiyin 69 , chi qudratli kuch, cheksiz shodlik, shirin xayol lar, orzuumidlar bulog‘i edi. Ular qishloqqa tun cho‘kkanda uydan chiqardilar. Ularning uchra shadigan joylari yo to‘g‘on boshi, yo unga yaqin kattakichik buloqlar yaltillab turgan tolzor, yoki bo‘lmasa olmazorning etagi edi. Shu yerlardagi har bir so‘qmoq, har bir tosh endi ularga ta nish va qadrdon bo‘lib qolgan edi. «O‘zimizning tosh», «o‘zimizning buloq», bu so‘zlar endi ikkalovi uchun yangi mazmun kashf etgan, har bir joy endi ikka lovi uchun unutilmas tarixdek bo‘lib qolgan edi. Biroq Abdulla ham, Gulchehra ham qanchalik shod, qanchalik baxtli bo‘lishmasin, uyga qaytgan larida nimadir yuraklarini g‘ash qilayotganini pay qashardi. Bu g‘ashlik oldingi kunlari uncha sez ilmasa ham, Abdullaning jo‘nashi yaqinlashgani dan keyin ochiq namoyon bo‘la boshladi. Bu yog‘i nima bo‘ladi? Nima qilishadi? Bu savollar borgan sari ko‘proq ikkalovini o‘ylatadigan bo‘lib qoldi... Ammo ular qancha o‘ylashmasin, aniq bir fikr yiltillab ko‘rinmas, kelajak go‘zal bo‘lsa ham, tundek qorong‘i edi. «Nima qilish kerak?» – o‘ylar di Gulchehra uyga kelishi bilan va ko‘pincha savoliga javob topolmas, to‘satdan kelgan baxt umri qisqa bir tushdek tuyulib, uni qayg‘uga so lardi. Uning ahvoli Abdullaga qaraganda ancha qiyin edi. Garchand haligacha Toshkentga bo rishbormasligini uzilkesil aytmagan bo‘lsa ham, qishloq da qolishini u aniq bilardi. Shuning uchun qiynalardi. Ochiq aytib, ko‘ngilni bo‘shatishni esa, negadir istamasdi. Uning nazarida shunday deyishi bilan Abdulla o‘zgarib, aloqalari uzilib qoladigandek tuyulardi. Bundan u qo‘rqardi. Ik Olmas Umarbekov 70 , kiuch kun ichida yuragini butunlay egallab ol gan Abdulla unga juda aziz va qadrdon bo‘lib qol gan edi. Lekin u qishloqdan chiqib ketolmaydi. Har doim uyga kirib, to‘rda rangi za’faron bo‘lib yotgan onasini ko‘rar ekan, bu fikrining qat’iyli giga ishonardi. Saodat opaning ahvoli chindan ham og‘ir edi. O‘tgan yili bahorda u shamollab, besholti kun yotib qoldi. Keyin tuzalib ketdi. Ammo o‘qtin o‘qtin boshi og‘riydigan, ko‘ngli ayniydigan bo‘lib qoldi. Tuzalib ketartuzalib ketar bilan beparvo yurib, kuzga kelganda yana yotib qoldi. Yusuf aka uni Qo‘qonga olib borgan edi, kasalxonada olib qolishdi. Kuzatishtekshirishlardan so‘ng uning oshqo zonida saraton borligi aniqlandi. Nene shifokor lar ko‘rdi, lekin Saodat opa birdek edi. Ishtahasi yo‘qolgan, ozib, terisi suyaklariga yopishib qol gan edi. Yusuf aka doktorlar bilan maslahatla shib, qishda uni Toshkentga olib bordi. Bu yer da ham saraton aniqlandi. Kattakatta doktorlar Yusuf akaning mo‘ltiragan ko‘zlariga qarolmay, «ojizmiz» degancha boshlarini quyi solishdi. Lekin Saodat opadan kasalini yashirishdi. Qishloqda ham hech kimga aytishmadi. Saodat opaning tu zalmas dardga yo‘liqqanini faqat to‘rt kishi – Yu suf aka, rais – Nurmat aka, Gulchehra va Obid akagina bilardi. To‘rttalovi ham bechora ayolni ko‘rishi bilan yuraklari ezilar, ko‘pincha tashqa riga chiqib, o‘zlarini tutolmay yig‘lashardi. Ayniq sa, Yusuf aka ko‘p azob tortardi. Urushdan yangi qaytganda Saodat opa uning kiyimlarini kiyib, traktor haydardi. Gulchehra |
