Oli\' va o•rta maxsus ta'lim vazirligi o•rta maxsus

t' 4 94
misol. Yadro reaksiyasini oxiriga yetkazing:



Yechish. a) !Cr+ n+ Mn

_b)19p I O 20N
9 + ,P--+oY + 10 e...
MIIStllqil yecl,isl, 11cl,un masa/a/ar

1. 
   Radioaktiv yemirilish tenglamasini oxiriga yctkazing:
   

a) ² U ; b) ² i U ; v) ² ; Pu ;



J7 , 90 • 25 ,
g) ⁸⁶Rb · d) ²³⁴ Tn · e) ⁵⁷ M n ·

2. 
   Yadro reaksiyasini to'liq yozing:
   

a) Zn (p, n]?; b) i Y lex, nl?; v) :Fe (D, ?) Co;
g) ? la, DI CI; d) ;Mn I?, a] ;W.

3.7- §. Kimyoviy bog'lanishlar

lkki yoki bir necha atomning molekula, kristall, ion va radikal kabi murakkab sistemalarda bir-birini ushlab turish kuchlari kim­ yoviy bog'lanish deb qaraladi.
Atomlardan molekulalar hosil bo'lganida har qaysi atom o'zining sirtqi qavatini sakkiz elektronga yoki ikki elektronga yetka­ zishga intiladi. Ko'pincha, tashqi elektron qavatlarida bir, ikki va uchta elektron bo'lgan atomlar o'zining shu elektronlarini boshqa atomlarga osonlik bilan beradi. Agar atomning sirtqi qavatida elek­ tronlar soni sakkizga yaqin (5, 6, 7) bo'lsa. bunday atom mustah­ kam elektron qavat hosil qilish uchun yetishmagan elektronlarni boshqa atomlardan tortib olishga intiladi. Barqaror elektron qa­ vatning turli yo'llar bilan hosil bo'lishiga asoslanib, kimyoviy bog'lanishlami bir necha turlarga bo'lish mumkin: ion bog'lanish, kovalent bog'lanish (qutbli va qutbsiz kovalent bog'lanish), me­ tall bog'lanish va vodorod bog'lanish.
I. Ion bog'lanisb. Ion bog'lanish kimyoviy xossalari bilan bir­
biridan juda keskin farq qiladigan ikki element atomlari ora-;ida vujudga keladi. Masalan, ishqoriy yoki ishqoriy yer metallari bi­ Jan gaJogcnlar o'zaro reaksiyaga kirishganda hosiJ bo'Jadigan mah­ sulot tarkibidagi atomlar bir-biri bilan ionli bog'lanadi.
1916-yilda yaratilgan Kassel nazariyasiga asosan, har qaysi ele­ mentning atomi kimyoviy reaksiya vaqtida o'ziga elektron biriktirib olishi yoki o'zidan elektron chiqarishi natijasida o'zining sirtqi elektron qavatini 8 ta yoki 2 ta clcktronli barqaror qavatga aylan­ tirishga intiladi. Atomning elektron berishi va elektron qabul qilishi natijasida qarama-qarshi zaryadlangan ionlar hosil bo'ladi. Bu
holatni natriy florid molekulasi hosil bo'lishida osonlik bilan ku­ zatish mumkin.
Li 2s2 2Jf' 3s¹ tuzilishga ega bo'lgan natriy atomi o'zining sirtqi
elektron qavatidagi (3s¹) bir clektronini osonlik bilan beradi. Na­ tijada natriy atomi sirtqi qavatida 8 ta elektron bor musbat ( ls2 2s² 2p'') ionga aylanadi.
Na - le= Na+ shu vaqtning o'zida b.2 2s¹ 2p5 tuzilishga ega bo'lgan ftor atomi o'ziga bir elektronni qabul qilib ( ls2 2s2 2/f-') manfiy zaryadli ionga aylanadi: F + le = F-, qarama-qarshi zar­ yadli ionlaming o'zaro birikishi natijasida esa natriy florid hosil bo'ladi.
Demak, ikkita turli ishorali zaryadlangan ion/arning e/ektro­ statik tortilishi natijasida hosi/ bo'/adigan kimyoviy bog'/anish ion­ Ii bog'lanish deyiladi.

2.