Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарⱪанд иⱪтисодиёт ва сервис институти з

Нарх S

Z -----------------


МувозанатP ------------------------

нарх
МаксималM D
нарх



A Q B қиймати


20-расм. Мувозанат нархидан паст бўлган максимал нарх

Mинимал нархлар тўғрисидаги Қонунчилик етказиб берувчилар сотадиган ҳар бир маҳсулот бирлиги учун камида minimal нархни (ёки қават нархини) олишларини таъминлашга қаратилган.

Агар minimal нарх бозор мувозанатидан пастда ўрнатилса, ҳеч қандай таъсир бўлмайди. Аммо агар у бозор нархидан юқори бўлса, бу ортиқча таклифга олиб келади (20-расмдаги АВ профицитига қаранг). Бу Европада такрорланадиган муаммо бўлиб келган, бу ерда қишлоқ хўжалиги субсидиялари билан кафолатланган минимал нархлар ўтган йиллардаги сариёғ тоғлари ва шароб кўлларига олиб келди.
21-расмда минимал нарх Z мувозанат нарх п дан юқорида белгиланган талаб қилинган миқдор Q дан А га тушади, лекин таклиф қилинган миқдор B га ошади, чунки юқори нарх етказиб берувчиларни кўпроқ таклиф қилишга ундайди. АB миқдорига тенг ортиқча таклиф мавжуд.
Нархлар даражаси-бу хусусий корхоналар, штат ёки федерал ҳукумат томонидан белгиланиши мумкин бўлган minimal нарх чегараси. Мақсад бозор нархини оширишга мажбур қилиш учун мажбурий минимал нархни белгилашдир. Бу заиф етказиб берувчиларни ҳимоя қилиш учун амалга оширилиши мумкин. Қуйида мувозанат ҳолатида бозорга татбиқ этиладиган нарх қаватининг график тасвири келтирилган (21-расм).



Нарх S

Минимал Z -----------------
нарх
МувозанатP ------------------------

нарх
M D


A Q B қиймати


21-расм. Мувозанат нархидан паст бўлган минимал нарх

Нарх қавати билан боғлиқ муаммо шундаки, товар минимал нархда сотилгандан кўра кўпроқ ишлаб чиқарилади ва шунинг учун ортиқча миқдорлар тўпланади, уларни сақлаш ёки йўқ қилиш керак. Қандай бўлмасин, замин нархлари ресурсларнинг нотўғри тақсимланишига олиб келади.

Ортиқча таъминот ва ортиқча таклифни арзон нархларда демпингнинг олдини олишга ҳаракат қилиш учун ишлаб чиқариш квоталари тизими жорий етилиши мумкин, бунда ҳар бир етказиб берувчига фақат максимал миқдорда ва ундан кўп бўлмаган миқдорда ишлаб чиқаришга рухсат берилади. Айрим турдаги маҳсулотлар учун Европа Иттифоқи фермерларга квоталар қўйиш орқали ортиқча таъминот муаммосини енгишга ҳаракат қилди. 1992 йилдан бошлаб Европа Иттифоқининг умумий қишлоқ хўжалиги сиёсати фермерларни ерни ишлаб чиқаришдан олиб чиқишга мажбур қила бошлади: бу четга суриб қўйиш деб номланади.
Ушбу жараёнда минимал иш ҳақи ўзгариши кузатилади ва энг кам иш ҳақининг қўлланилиши нарх қавати ичида меҳнат бозорини шакиллантиради.
Буюк Британияда энди энг кам иш ҳақи тўғрисидаги қонун ҳужжатлари мавжуд. Энг кам иш ҳақининг мақсади кам маошли ишчиларнинг мақбул турмуш даражасига эга бўлишлари учун етарли даромад олишларини таъминлашдир. Агар энг кам иш ҳақи Қонунчилик билан бажарилса (қонуний энг кам иш ҳақи) ёки касаба уюшмаси томонидан саноат учун миллий музокаралар олиб борилса, энг кам иш ҳақи тегишли иш ўринлари учун амалдаги иш ҳақи даражасидан юқори бўлиши мумкин. Бу иккита оқибатларга олиб келади.

• 
  Ишлаётган ишчилар учун иш ҳақи даражасини мувозанат иш ҳақи ставкасидан юқори даражага кўтариш;
  
• 
  Ишчи кучига бўлган талабни камайтириш ва шунинг учун иш жойларини йўқотиш.¹⁴⁵
  

D = MRPL Y S = MCᴸ