Oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot

Kuponli yoki foizli obligatsiyalar uning emitentiga uni muomala muddati ichida obligatsiya ushlovchiga kuponli toʻlovlar deyilgan i foizli toʻlovlarni doimiyligini ta’minlashni, keyin qaytarish muddatida obligatsiyani nominal qiymati boʻyicha to‘lashni yuklaydi. Foiz toʻlovlarni doimiy to‘lashni kuponli toʻlovlar deyiladi. Bunda obligatsiya kuponga ega bo‘lib, qaysiki emitentga foiz olishi uchun taqdim etadi va toʻlov muddati kelishi bilan kesilib ketishi bilan bogʻliq boʻladi.
Kuponli daromad - kupon toʻlovlari hisob kitobi uchun foyda- lanadigan obligatsiyani nominalini nisbiy daromadlilik stavkasi foizi- dir. Shuning uchun obligatsiya nominali 1000 doll. va kuponni daro- madlilik 10% da, emitentga uning egasi uchun har yili 0,10*1000 doll., yoki 100 doll. to‘lashni yuklaydi.Agar obligatsiyani qaytarish muddati 6 yil bo‘lsa u holda uni oxirgi qaytarish 6 chi yili emitent oxirgi kupon 100 doll ni to‘laydi—va 1000 doll. nominal qiymatga ega obligatsiyani to‘laydi.
Shunday obligatsiyalar boʻyicha pul toʻlovlari oqimi rasmda keltirilgan. Kutilayotgan pul oqimlar annuitet(toʻlovlarni vaqtlar boʻyicha fiksirlangan qismi)ni tarkibi orqali belgilangan yillik 100 doll. hajmdagi va uni qaytarish muddatidagi 1000 doll.obligatsiya qiymatini nominali boʻyicha belgilanadi. 100 doll.koʻrinishdagi ku-
pon toʻlovi obligatsiyani muomalaga chiqarish vaqtida belgilaydi va oxirigacha, qaytarish muddatini oxirigacha oʻzgarishsiz qoldiriladi. Obligatsiyani muomalaga chiqarish kuni 1000 doll. bahoga teng bo‘lgan (uning nominal qiymati ).

yillar	1	2	3	4	5	6
kupon toʻlovi	100	100	100	100	100	100
nominali boʻyicha toʻlov						1000

Kuponli obligatsiya uchun daromadlilik va uni bahosi oʻrtasidagi aloqani aniqlash kuponsizga nisbatan qiyindir. Kelgusida agar kuponli obligatsiyalar bahosi uning nominalidan fark qilsa, u holda

«daromadlilik» tushunchasi noaniqlikka ega boʻladi.
Kuponli obliasiyalarni bozor bahosi bilan nominali boʻyicha kotirovka qilinadigan uning nominaliga to‘g‘ri keladigan obligatsiya- lardir. Agar kuponli obligatsiyalarni bozor bahosi uni nominal qiymati- ga mos kelsa, u holda bunday obligatsiyalarning daromadlilik darajasi bular boʻyicha kuponli daromadga teng boʻladi.Misol uchun: 1000 doll. nominal qiymatga ega kuponli obligatsiya, uni qaytarish muddati
1 yildan so‘ng ,bu holda kuponli toʻlov uni nominalidan 10% miqdorida to‘laydi.To‘lik bir yildan so‘ng bu obligatsiyalar 1100 doll.:100 doll kuponli toʻlova 1000 doll.uni nomnal qiymati bahosidir.
Obligatsiyani baholashning birinchi tartibi: nominalli obligatsiya. Agar sotib olinayotgan kuponli obligatsiya uni nominali bilan mos bulsa, u holda uni shunday obligatsiyalarni daromadliligi uni
kuponli daromadiga teng boʻladi.
Kup xollarda kuponli obligatsiyalarni bozor bahosi uni nominali- dan farq qiladi. Bunday holda quyidagi holat vujudga kelishi mumkin, misol uchun:obligatsiya muomalaga chiqarilishi bilan iqtisodiyotdagi foiz stavkalar darajasi tusha boshlaydi. Misol: bizning 10 % likda, 19 yil avval qaytarish muddati 20 yildan so‘ng mo‘ljallangan kuponli obligatsiya chiqarildi. Bu vaqtda obligatsiyani egrilik daromadi analogik investitsion sifatida va 1 chi yil qaytarish muddati bilan 10 % yillik me’yorida joylashgan. Hozir esa qaytarishning oxiriga qadar 1 yil qolgan, endi esa obligatsiyalarni analogik yillik foiz
stavkalari 5 %ni tashkil etmoqda. 10 %li nominal (1000 doll.) boʻyicha kuponli obligatsiyalar muomalaga chiqarilgan bo‘lsa ham, uning bugungi bozor bahosi 1047,62 ni tashkil etmoqda. Shuning uchun obligatsiyani bahosi endi uning nominalidan ortadi, bu mukofotli obligatsiya deyiladi.