Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligining 2023-yil " 13 "yanvardagi
Iqlim oʻzgarishiga antropogen ta’sirlar
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
иклим кулланма
Iqlim oʻzgarishiga antropogen ta’sirlar. Antropogen omillar jumlasiga
atrof-muhitni oʻzgartiruvchi va iqlimga ta’sir qiluvchi inson faoliyati xam kiritiladi. Ba’zi xollarda, sabab-oqibat aloqalari bevosita yuz beradi va ikki xil ma’noga ega emas, masalan, sugʻorishning xaroratga va namlikka ta’sirida buni yaqqol kuzatish mumkin boʻlsa, boshqa xolatlarda bu uncha koʻzga tashlanmaydi. Yerdan foydalanish, ozon qatlamining yemirilishi, chorvachilik va oʻrmonlarning kesilishi kabi boshqa omillar xam ikpimga ta’sir kiladi. Parnik gazlari Parnik 15 gazlari global isib ketishning asosiy sababchisi, deb sanaladi. Tadqiqotlarga koʻra, atmosferaning parnik gazlar toʻsib qolgan issiqlik energiyasi bilan isishi natijasida yuzaga keladigan parnik ta’siri yer xaroratini tartibga soluvchi eng muhim jarayon xisoblanadi. 1950-yildan buyon uglerod dioksidining tobora oʻsib kelayotgan darajasi global isib ketishning asosiy sababi deyiladi. Yerdan foydalanish va uning tartibi yerdan foydalanish iqlim oʻzgarishiga sezilarli ta’sir kiladi. Sugʻorish, daraxtlarni kesish va qishloqxoʻjaligi atrof-muxitni tubdan oʻzgartirib yuboradi. Masalan, sugʻoriladigan yerlarda suv muvozanati oʻzgaradi. Shuningdek, yerdan foydalanish aloxida olingan xududning albedosini oʻzgartirib yuboradi, chunki u yuza qatlamining xususiyatiga ta’sir qiladi va bu bilan yutilayotgan quyosh nuriga xam oʻzgaradi. Masalan, Gretsiya va Oʻrta yer dengizi atrofidagi boshqa mamlakatlarning iqlimi eramizdan avvalgi 700-yildan boshlab, eramizning boshigacha boʻlgan davrda yal pi tarzda daraxtlar kesilganligi (daraxtlardan qurilishda, kema qurishda va yoqilgi sifatida foydalanilgan) sababli oʻzgarib ketgan, deb faraz kilishga aniq sabablar bor. Buning natijasida uning iqlimi ancha issiq va quruqlashib ketgan, usha davrda kema qurishda ishlatilgan daraxt turlari esa bu xududda boshqa oʻsmaydi. Iqlim oʻzgarishiga antropogen ta’sir haqida keyinchalik batafsiz fikr yuritamiz. Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling