Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligining 2023-yil " 13 "yanvardagi
Issiqxona samarasi va issiqxona gazlari emissiyasi
Download 0.89 Mb. Pdf ko'rish
|
иклим кулланма
- Bu sahifa navigatsiya:
- Vulqonlarning otilishi.
Issiqxona samarasi va issiqxona gazlari emissiyasi. Iqlim oʻzgarishini
tabiiy va antropogen sabablari; issiqxona samarasi; issiqxona gazlari; issiqxona gazlarini emissiyasi; boshqarilmaydigan issiqxona samarasii; urbanizatsiya va yerdan foydalanishning optimallashtirish hisoblanadi. Darhaqiqat, bizning sayyoramiz iqlimi doimiy ravishda oʻzgarib bormoqda. Geologik ma’lumotlarga yondashgan holda turli geologik davrlarda oʻrtacha dunyo miqyosidagi harorat +7 dan +27 o C gacha tebrangan. Hozir Yerning oʻrtacha harorati taxminan+14 o C ni tashkil etadi va maksimumdan ancha uzoqda. Olimlar, davlat rahbarlari va jamoatchilik nimadan havotirdalar? Loʻndasini aytganda, iqlim oʻzgarishining yana bir muhim omillaridan biri-antropogen (inson faoliyati 16 natijasi) ta’sirdir, tadqiqotlar yildan-yilga iqlim oʻzgarishi tahdid solib borayotganini qayd etmoqdalar. Tabiiy sabablar. Iqlim oʻzgarishining tabiiy omillari orbitalar aralashuvi va Yerning nishab tortishi, quyosh faolligining oʻzgarishi, vulqonlarning otilishi va tabiiy ravishda atmosfera aerozollari sonini oʻzgarishini oʻz ichiga oladi.. Vulqonlarning otilishi. Vulqonlarning otilishi natijasida atmosferaga sezilarli hajmda muallaq zarrachalar-aerozollar chiqadi, ular troposfera va stratosfera shamollari orqali atrofga yoyiladi va quyosh radiatsiyasini bir qismini toʻsib qoʻyadi. Bu holat uzoqqa choʻzilmaydi, chunki zarrachalar tezda choʻkadi. Eramizdan avvalgi 1600-yilda Oʻrta Yer dengizidagi yirik vulqonning otilishiga, balki Minoy imperiyasi qulashiga va daraxtlarning yillik oʻsishiga qaraganda atmosferani sezilarli darajada sovushiga olib keldi. 1815-yilda Indoneziyadagi Tambor vulqonining otilishi oʻrtacha global darajaning 3 o C darajaga pasayishiga olib keldi. Soʻnggi yillarda Yevropada va Shimoliy Amerikada yoz deyarli boʻlmadi, keyinchalik bu hol toʻgʻrilanib, iziga tushib ketdi. 1991-yilda Filippinda balandligi 35 km boʻlgan oʻzidan cheksiz kul qoldirgan Penatubo vulqoni otilishi natijasida, quyosh radiatsiyasining oʻrtacha darajasi 2,5 Vt/m kamaydi, bu esa global sovushi 0,5-0,7 o C darajaga pasayishiga sabab boʻldi. Lekin shunga qaramasdan, XX asrning oxirgi oʻn yiligida eng iliq havo hukm surdi. Vulqonlar otilishi va uning atrofga qancha kul sochishi muhim emas, balki bu holatning qancha balandlikka otilishi va radiatsiya samarasini ifodalashi muhimdir. Download 0.89 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling