Oltinchi guruh kationlarining analitik reaksiyalri

Cho’kma: II gruppa kationlari: AgCl, Hg₂Cl₂, PbCl₂
HCl tasiri

Eritma: I, III, IV, V, VI gruppalarning kationlari va Pb²⁺ ionlari





Cho’kma: III gruppa kationlari BaSO₄, CaSO₄, PbSO₄
H₂SO₄ tasiri

Eritma: I, IV, V, VI, gruppalarning kationlari


NaOH+H₂O₂ tasiri

Eritma: I, IV gruppalarning kationlari: [Al(OH)₄]^- , [Zn(OH)₄]^2- CrO₄^2-

Cho’kma: V va VI gruppalarning kationlari: Mg(OH)₂ MnO(OH)₂, Fe(OH)₃, HgO, Cu(OH)₂, Bi(OH)₃





HNO₃+H₂O₂ tasiri

Eritma: V va VI gruppalarning Kationlari: Mg²⁺, Mn²⁺, Fe³⁺, Hg²⁺, Cu²⁺, Bi³⁺




Ammoniy tuzlarini yoqotgandan so’ng I gruppa kationlarining analiz

IV gruppa kationlar analizi



NH₄OH+H₂O₂+NH₄Cl tasiri

Cho’kma: V gruppa kationlari: MnO(OH)₂, Fe(OH)₃, Bi(OH)₃




Eritma: VI gruppa kationlari: [Cu(OH)₄]²⁺ , [Hg(OH)₄]²⁺ va Mg²⁺

II Metodik qism
II.1 VI guruh kationlarining xususiy reaksiyalari
Guruh reagentining ta’siri
Kobalt, nikel, mis kationlari 25%li ammiak eritmasi ta’sirida rangli asosli tuzlar hosil qiladi. CoOHCl – ko‘k rangli cho‘kma, isitilganda pushti rangli Co(OH)2 ga o‘tadi. Cu(OH)Cl – ko‘k yashil, Ni(OH)Cl – och yashil, HgNH₂Cl – oq, simob (II) nitratdan xam [OHg₂NH₂]NO₃ tarkibli oq cho‘kmalar hosil bo‘ladi.
Nikel, mis va kadmiy gidroksidlari ortiqcha ammiakda eriydi:
Ni(OH)Cl (ch)+ 6NH₃ = [Ni(NH₃)₆]²⁺ +OH^- + Cl^-
Cu(OH)Cl (ch)+ 4NH₃ = [Cu(NH₃)₄]²⁺ OH^- + Cl^-
Cd(OH)₂ (ch)+ 4NH₃ = [Cd(NH₃)₄]²⁺ + 2OH^-
Kobalt va simob (II) ni asosli tuzlari ortiqcha ammiakda ammoniy tuzlari ishtirokida eriydi:
Co(OH)Cl (ch)+ 5NH₃ + NH⁺₄ = [Co(NH₃)₆]²⁺ + Cl^- + H2O
[OHg₂NH2]NO₃ (ch)+ 4NH₃ + 3NH₄⁺ = 2[Hg(NH₃)₄]²⁺ +NO₃^- + 2H₂O
HgNH₂Cl (ch)+ 2NH₃ + NH₄⁺ = [Hg(NH₃)₄]²⁺ +Cl^-
Misni ammiakatli kompleksi to‘q ko‘k rang, nikel ko‘k, kadmiy va simob (II) rangsiz bo‘ladi. Kobalt (II) xavo kislorodi ta’sirida asta sekin oksidlanadi va qizil olcha rangli kobalt (III) ammiakatli kompleksni hosil qiladi.
Vodorod pereoksidining ishqoriy sharoitda ta’siri
VI guruh kationlariga ishqoriy sharoitda vodorod peroksidi ta’sir ettirilsa (NH₃, NaOH) nikel, mis, kadmiy, simob (II) gidroksidlari cho‘kmaga tushadi. Kobalt (II) tezda oksidlanib kobalt (III)ga o‘tadi va qo‘ng‘ir Co(OH)₃ cho‘kmaga tushadi. U esa mo‘l miqdordagi konsentrlangan ammiakda eriydi va olcha rangli [Co(NH₃)₆]³⁺ kompleksini hosil qiladi
Ish tartibi a) 5 ta probirkaga 3 tomchidan kobalt, nikel, mis, kadmiy, simob tuzi eritmasi va tomchilab aralashtirib turgan xolatda suyuq ammiak eritmasidan cho‘kma hosil bo‘lguncha qo‘shiladi. Cho‘kmalar rangiga e’tibor beriladi. Barcha probirkalarga 25%li ammiak eritmasidan, natriy yoki ammoniy xloridni bir necha kristallari xam qo‘shiladi. Cho‘kmalarning erishiga va eritma rangiga e’tibor beriladi.
b) Probirkaga 3 tomchi kobalt tuzi eritmasi, 1-2 tomchi vodorod peroksidi qo‘shib, aralashtiriladi, so‘ngra suyultirilgan ammiak yoki natriy gidroksidi cho‘kma hosil bo‘lguncha qo‘shiladi. Hosil bo‘lgan cho‘kmani rangi «a» tajribadagi kobalt (II)ni asosli tuzi cho‘kmasi bilan solishtiriladi. Cho‘kma mo‘l miqdoridagi konsentrlangan ammiakda eritiladi va «a» tarkibidagi kobalt (II) rangiga solishtiriladi.
Co²⁺ (…3p⁶3d⁷) kationining analitik reaksiyalari
Ishqoriy metallarning gidroksidlari va ammiak bilan ta’siri (guruh reagenti ta’siriga qarang). Tiosionatlar bilan reaksiyasi va reaksiya maxsulotini organik qavatga o‘tkazish. Kobalt (II) kationi kislotali sharoitda tiotsionat ionining izoamil spirtidagi eritmasi bilan ko‘k rangli kompleks birikma hosil qiladi:
Co²⁺ + 4NCS^- = [Co(NCS)₄]^2-
Kompleks suvli eritmada turg‘un emas. Temir (III), mis (II) kationlari kobaltni ochishga xalaqit beradi, ya’ni temir (III) qizil rangli va mis (II) sariq-qo‘ng‘ir rangli birikma hosil qiladi. Temir (III) ni maskirovka (niqoblash) uchun natriy ftoridni quruq tuzidan qo‘shib, rangsiz [FeF₆]^3- kompleksiga o‘tkaziladi. Bundan tashqari, temir (III) va mis (II) kationlarini qalay (II) xlorid bilan temir (II) va mis (I)gacha qaytarilishi xam mumkin. Temir (II) va mis (I) kationlari kobaltni ochishga xalaqit bermaydi.
Ish tartibi Probirkaga 2-3 tomchi kobalt (II) tuzi eritmasi, 8-10 tomchi to‘yingan ammoniy yoki kaliy tiotsianat eritmasi, 5-6 tomchi izoamil spirtidan qo‘shib chayqatiladi. Yuqori organik qavati tiniq ko‘k rangga bo‘yaladi.