Оммавий тадбирлар тушунчаси, турлари ва уларни ўтказиш тартиби

41-мавзу Салбий информатсион-психологик таъсирлар тушунчаси, унга қарши иммунитетни шакллантириш усул ва шакллари.
КИРИШ
Ноқонуний гуруҳларнинг психологик операциялари ва ташвиқот ҳаракатларига қарши курашиш.
Психологик барқарорликни шакллантириш (тарбиялаш) ва тезкор мақсадларда қо'шинлар ва ҳарбий қисмлар шахсий таркибининг жанговар фаоллигини ошириш.
Ҳарбий хизматчиларни қарама-қарши бо'лган ноқонуний тузилмалар, тартибсизликлар иштирокчилари ва бошқа г'айриижтимоий элементларнинг ахборот ва психологик та'сиридан ҳимоя қилиш.
Ушбу тузилма қуйидаги функтсияларни бажаради:
Салбий ма'лумотлар манбалари ва шахсий таркибга психологик та'сир ко'рсатиш манбалари то'г'рисидаги ма'лумотларни то'плаш ва таҳлил қилиш, уларни зарарсизлантириш чоралари бо'йича қо'мондонликка таклифлар ишлаб чиқиш.
Қарама-қарши бо'лган ноқонуний гуруҳларнинг психологик операциялари ва тарг'ибот ҳаракатларига қарши курашиш бо'йича тадбир о'тказиш.
Шахсий таркибда миш-мишлар тарқалишининг олдини олиш, оммавий психологик реактсиялар пайдо бо'лишининг олдини олиш, ҳарбий қисмлар ва бо'линмаларда о'з хизмат ва жанговар вазифаларни бажаришда жамоавий жамоатчилик фикрини о'рганиш ва таҳлил қилиш бо'йича профилактика тадбирларини ташкил этиш.
Гаровга олинганларни озод қилишда ва бошқа ҳолларда ноқонуний гуруҳлар вакилларига нисбатан музокаралар олиб бориш, шунингдек ҳуқуқбузарларни уларнинг ҳаракатларининг ноқонунийлиги ҳамда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органларнинг жисмоний куч, махсус воситалар, қурол ёки ҳарбий техникани қўллаш нияти тўғрисида огоҳлантириш.
Бажарилган хизмат ва жанговар вазифаларни ҳисобга олган ҳолда психологик қарши курашни ташкил этишнинг самарали усуллари ва тавсияларини ишлаб чиқиш ва ҳарбий амалиётга жорий этиш.
Ҳарбий қисмлар ва тезкор (махсус) бо'линмалар шахсий таркибини доимий жойлаштириш пунктларида ва хизмат ва жанговар вазифаларни бажариш жойларида ноқонуний тузилмаларнинг ахборот ва психологик та'сирига қарши иммунитетни ривожлантириш учун ма'навий ва психологик тайёргарлиги.
Махсус ташвиқотнинг техник воситалари ва усулларидан фойдаланган ҳолда ноқонуний тузилмаларнинг ма'навий ва жанговар салоҳиятини камайтиришга қаратилган психологик та'сир чораларини тайёрлаш ва амалга ошириш.
Командирлар психологик қарама-қаршилик хизмати мансабдор шахсларига хизмат вазифаларини бажаришлари учун тегишли шарт-шароитларни яратишлари, белгиланган тартибда адабиётлар, маълумотномалар (шу жумладан даврий нашрларга обуна бўлиш йўли билан), шунингдек оргтехника ва канселярия буюмлари билан таъминлашлари шарт.
Душманнинг самарали психологик та'сирини олдини олиш учун ҳарбий хизматчиларга психологик операцияларни о'тказишнинг ҳақиқий мақсадлари, вазифалари, мавзулари, шакллари, усуллари ва техник воситаларини тушунтиришга алоҳида э'тибор қаратиш лозим. Ушбу ё'налишдаги ишларнинг самарадорлиги ко'п жиҳатдан ходимларга та'сир қилишнинг турли шакллари ва усулларидан моҳирона фойдаланишга бог'лиқ, масалан:
Ҳикоя ёки ма'руза усулларига этакчи рол берилган оммавий-давлат тренинги. Ҳикоянинг маърузадан фарқи шундаки, бу усулдан фойдаланганда материал кўпроқ эмотсионал тарзда тақдим этилади ва етарли билимга эга бўлмаган, тайёрланмаган аудитория учун мўлжалланган. Тақдимотни диққатни тортадиган факт билан бошлаш керак, кейин эса ма'лум воқеалар ва о'з тажрибангизга мурожаат қилинг.
Гуруҳ ва индивидуал ма'лумотлар бизга ҳарбий хизматчиларга бевосита та'сир қилиш имкониятини беради. Шуни эсда тутиш керакки, хизмат фаолиятининг ҳар қандай шароитида ҳарбий хизматчиларга та'сир қилишнинг энг муҳим воситаси қо'мондоннинг жонли со'зидир.
Кучли салоҳиятга эга бо'лган оммавий ахборот воситаларидан фойдаланиш (радио эшиттиришларни тинглаш, телевидение, газета, журналлардан фойдаланиш). Тадқиқотлар шуни кўрсатдики, ҳарбий хизматчиларнинг 80% дан ортиғи телевидениени ахборотнинг устувор манбаи, 40% дан ортиғи эса радиоешиттиришга қарайди. Матбуот ўзининг тезкорлиги, ҳаққонийлиги ва холислигини ҳисобга олган ҳолда ҳам катта аҳамиятга эга.
Муайян шароитларда визуал ташвиқот ахборотнинг бошқа шакллари ва усулларидан устунликка эга. Плакатлар, шиорлар, чақмоқлар, ахборот бюллетенларидан фойдаланиш о'з долзарблигини ё'қотмаган.
Тажриба шуни ко'рсатадики, ҳарбий хизматчиларни душманнинг қо'порувчилик ҳаракатларининг мураккаб техникаси, усуллари ва оқибатларидан далолат берувчи аниқ фактлар билан таништириш яхши профилактик самара беради. Масалан, ҳарбий хизматчиларнинг салбий реактсиялари ва хулқ-атвори ривожланишининг олдини олиш учун уларни душман томонидан "ифлосланган", "радиоактив" варақалар, психотроп дорилар ва бошқалардан фойдаланиш эҳтимоли ҳақида олдиндан огоҳлантириш мумкин. Қадимги халқ донолиги одамларнинг атрофдаги олам ҳодисаларини идрок этишининг иккита намунасини шакллантирган бо'либ, уларда: "Мен билмаган нарсадан қо'рқаман" ва "Огоҳлантирилган ҳимояланган".
Ҳарбий хизматчиларнинг Шимолий Кавказ минтақасида топшириқларни бажаришдаги ма'навий-психологик ҳолатига узоқ вақт давомида Чеченистондаги қо'шинларимиз ҳаракатларининг қонунийлиги то'г'рисида аниқ, ишончли далилларнинг ё'қлиги ҳам та'сир ко'рсатди. Оммавий ахборот воситаларида қо'шинларнинг ҳаракатларига душман бо'лган оммавий ахборот оқими, уларнинг можаро зоналарида мавжудлигининг этарли даражада ишончли далиллари, шубҳасиз, ҳарбий хизматчиларнинг умумий ма'навий барқарорлиги даражасининг пасайишига ёрдам берди. Ба'зи тадқиқотчиларнинг фикрига ко'ра, федерал кучларнинг бирлашган гуруҳи Чеченистонда бо'лган даврда унинг бо'линмаларидан 750 нафар ҳарбий хизматчи қочиб кетган. Энг самарали натижаларга эришиш учун полк (бригада) командирининг шахсий таркиб билан ишлаш бо'йича о'ринбосари қуйидаги тадбирларни ташкил этиш бо'йича ишларни амалга ошириши керак: