Она тили 5 мет


Download 5.33 Mb.
Pdf ko'rish
bet166/253
Sana11.09.2023
Hajmi5.33 Mb.
#1675516
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   253
Bog'liq
5-sinf.Onatili.O‘qituvchi kitobi

Yechim:
 saltanat mamlakatcherik – qo‘shin; sipoh – askar; 
raiyat – xalq; dorug‘a – shahar hokimi; ziroat – dehqonchilik; valiahd 
toj-u taxt vorisirabot – karvonsaroy; suvoriy – otliq askar.


164
Tilimizning ma’lum davrida qo‘llanib, hozirgi kunda foydalanilmaydigan 
so‘zlarga tarixiy so‘zlar deyiladi. Masalan: hojib (eshik og‘asi), degrez 
(cho‘yandan qozon quyuv- chi), yorg‘ichoq (donni maydalash va un qilish 
uchun ishlatilgan tosh asbob)
kabi. O‘z o‘rnini boshqa so‘zga bo‘shatib bergan so‘zlarga arxaik so‘zlar 
deyiladi. Masalan: payg‘om (xabar), bog‘ot (bog‘lar, bog‘li joylar), gisu 
(soch) kabi.
Qoshimcha nazariy ma’lumot:
TARIXIY SO’ZLAR
ARXAIK SO’ZLAR
Hozirda mavjud bo’lmagan 
narsa-hodisalarning 
istе’moldan butunlay 
chiqib kеtgan nomlaridir; 
bunda so’z o’zi ifodalagan 
tushuncha bilan birgalikda 
eskiradi: mingboshi, 
ellikboshi, kanizak, omoch, 
dodhoh, mumsik, xalfa, 
mo’ndi...
Hozirda mavjud bo’lgan narsa-
hodisalarning eskirib
qolgan atamalaridir; bunda so’z eskiradi, 
lеkin tushuncha eskirmaydi, u boshha so’z 
bilan ifodalanadigan bo’lib qoladi. Bunday 
so’zlar istе’moldan chiqish arafasida 
turgan, hozirgi tilda sinonimi bo’lgan 
so’zlardir (qavs ichida hozirgi tildagi 
sinonimlari bеrilgan): rayon (tuman), 
eksprеss (tеzyurar), oblast (viloyat), 
vrach (shifokor), xirurg (jarroh), injеnеr 
(muhandis), rеdaktor (muharrir), rеdaktsiya 
(tahririyat), ulus (xalq), bitik (yozuv) ...
299-mashq.
 Qo’yilgan muammo: Quyidagi so‘zlarni tarixiy va 
arxaik so‘zlarga ajrating. ”Kim zukko?” texnologiyasi orqali mashqni 
bajarish mumkin. 
Yechim:
TARIXIY SO’ZLAR
ARXAIK SO’ZLAR
qozi, o’lpon, jadid, mudarris, 
komsomol, 
ulus,mahoraba,rasadxona, oblast, 
rayon, handasa, riyoziyot

Download 5.33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   162   163   164   165   166   167   168   169   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling