Ona tili va bolalar adabiyoti

 
 
445-mashq. 1-topshiriq. O‘qing. Payt ergash gaplarni topib, bosh gapga 
bog‘lovchi vositalarini aniqlang. 
1. Ilon bilanglab qocha boshlagan edi, xoda bilan urdim. (S. Anor-
boyev) 2. Asqar polvon o‘ylanib, hali javob berganicha yo‘q edi, og‘ir 
bulutli havoni artilleriya dahshatli gumburlatib yubordi. (Oybek) 3. U 
shaloplatib suv olar ekan, qamishzorlarning narigi chetidan qaqag‘la-
gan tovush eshitildi. (S. Siyoyev) 4. Oybodoq keta boshlagan edi, Ota-
bek uni to‘xtatdi. (A. Qodiriy) 5. Sanobar javon oldida ko‘ylak tanlar 
ekan, yana o‘y surib ketdi. (M. Xayrullayev) 6. O‘sha to‘polon tinchi-
gandan keyin bir hafta o‘tuvdi hamki, men uy poylab qoldim. (E. Ra-
imov) 7. Orif ota gullarning ta’rifini hikoya qilgudek bo‘lsa, hamsuh-
batining og‘zini ochirib qo‘yadi. (R. Fayziy) 8. G‘ishtlarni birma-bir 
olishgan edi, oltin to‘la xumning og‘zi ko‘rindi. (S. Yunusov) 9. Yom-
g‘ir yog‘a boshlasa, ish taqqa to‘xtaydi. (H. G‘ulom) 
 

2-topshiriq. Yuqoridagi qo‘shma gaplarni sodda gapga aylantiring.
3-topshiriq. Payt ergash gapli qo‘shma gapga 4 ta misol yozing. 
446-mashq. 1-topshiriq. Berilgan o‘rin ergash gapli qo‘shma gaplardagi bosh 
va ergash gapni aniqlang. Bosh va ergash gap tarkibidagi bir-biriga ishora 
qiluvchi vositalarni ko‘rsating. 
1. Odamzod kindik qoni to‘kilgan joyni tark etsa, qushmijoz bo‘lib 
qolarkan. 2. Qayerda yashash qulay bo‘lsa, o‘sha yerga in quraverar 
ekan. ( “Yoshlik” jurnalidan) 3. Siz qayerda bo‘lsangiz, biz ham o‘sha 
yerda bo‘lamiz. (B. Rahmonov) 4. Qayerdaki hayot mavjud ekan, o‘sha 
yerda hayotiy jarayonlarning muntazam ritmi, maromiyligi mavjud. 
(“Tafakkur” jurnalidan) 4. Tabiat hamma narsani bir-biriga mos, 
mutanosib qilib yaratgan. Qayerdaki bu mutanosiblik buzilsa, fojia ke-
lib chiqadi. (S. Siyoyev) 

2-topshiriq. Yyqoridagi qo‘shma gaplarni sodda gapga aylantiring. 

---

209 
3-topshiriq. 4 ta o‘rin ergash gapli qo‘shma gap tuzib yozing.