Ona tili va bolalar adabiyoti

 
196-mashq. A. Hojiyevning “O‘zbek tili sinonimlarining izohli lug‘ati”dan 
avaylamoq, qirg‘oq, yaxshi, chol, sabab, ovqat so‘zlarining ma’nodoshlari 
haqidagi izohlarni o‘qing va ma’nodosh so‘zlarning farqini tushuntiring. 
 
197-mashq. Sh. Rahmatullayevning “O‘zbek tilining frazeologik lug‘ati” 
(Toshkent, 1992)dan foydalanib, quyidagi iboralarning ma’nosini izohlang va 
ularning 6 tasi ishtirokida gap tuzing. 
Ayil botmoq, avra-astarini ag‘darmoq, barq urib, ko‘chasidan o‘t-
maslik, bayt-u g‘azallar aytmoq, bir ko‘z bilan qaramoq, bozor bahosi, 
bozori chaqqon, tagiga suv quymoq, boshini bog‘lamoq, bo‘yni yo‘-
g‘on, gapga bichgan, gapidan latta hidi keladi, gapni ilib ketmoq, dami-
ni kesmoq, do‘ppi tor keldi, yelkasining chuquri ko‘rsin, yetti qovun 
pishig‘i, yolg‘iz oyoq, yog‘i chiqadimi?, jilovini tortib qo‘ymoq, jir 
bitdi, zuvalasi pishiq, ikki gapning birida, ildiz otmoq, ip esha olmaslik, 
ko‘zni oladi, marra bizniki, nam tortmoq, noma’qul buzoqning go‘sh-
tini yemoq, non yemoq, oyog‘ini uzatmoq, oyog‘ini yerga tegizmay, 

---

87 
ona sutiday, orqasida qolmoq, otni qamchilamoq, oftobda qatiq ichish-
gan, oqi oqqa, qizili qizilga ajraldi, oq uylik, ola bargaklik bo‘lmoq, 
og‘ziga qaramoq. 
198-mashq. “O‘zbek tilining imlo lug‘ati” (Toshkent, “O‘qituvchi”, 1995)dan 
foydalanib, berilgan so‘zlardagi imloviy xatolarni tuzatib yozing. 
Abzats, abaniment, adoi tamom, axmoq, ajabtavur, aksiyoma, aktor, 
akvaryum, alahsimoq, alayhisalom, andova, aldam-qadam, albastr, al-
kaloyit, mutaxasis, appelyatsiya, apiltapil, aparat, atir sovun, atestat, 
astoidil, ayuhannos, azoi badan, badan tarbiya, bajonidil, bakkalavr, 
balon, bahya, baynalminal, barvaxt, amrimahol, arxif, astafug‘rullo, 
bajonidil, ba’zibir, bekamu ko‘st, bexud, beshiktebratar, bolapaqir, 
baldoq, boyaqish, brilliant, byudjet, bulduruq, bunkir, bo‘qoq, burush-
moq, burunduq, bug‘alter, bo‘yrak, buyrakrat, dafa, dafata, tama, 
darvish, dastlabki, davru davron, dahmaza, dimoq, dizinfeksiya, diri-
jyor, duxobka, elan-qarin, etyud, feleton, fidoiy, foyiz, fojea, foto-
aparat, glyukoza, gavron, grasmester, gulira’no, gulsafsar, gustox, xal-
fana, haq rost, haqiqatdan, hazil-mutoyiba, xazin, hiqqichoq, hur-
kovich, iptidoiy, igrik, ikki yoqlama, imunitet, ipirisqi, ifor, ispot, 
ichak-chavoq, janbil, jimpir, jiton, jumbush, qahrabo, kalkulyator, kal-
lapocha, kaltsiy, kapkir, kapilyar, kovush, karasin, klapin, kilyonka, 
kolyaska, kompis, kampot, koperativ, krasvord, kunfayakun, lahim 
(g‘osht), leykotsit, lotoreya, lyustra, ma’sul, madan, mas’um, mayus, 
metod birlashma, meyyor, misgar, malyuska, motosikl, moshguruch, 
mo‘miyo, mutassib, mutaxasis, mutoala, naqorat, nasya, namatak, obi 
yovg‘on, obi zamzam, ohangrabo, akean, olabula, ola-chipor, alqamoq, 
ankalogiya, orangutan, orqavarotdan, otryad, polapon, palapartish, pan-
davaqi, paydarpay, pensilin, perpendikulyar, peshona, pechenye, pilli-
poya, pistaqi, pavidlo, purjina, po‘skalla, qaqshatkich, qasttan, qav-
jiramoq, qorong‘u, rejisyor, relef, sansalorlik, say-harakat, sikund, sala-
fan, servis (idish), tsikl, solidor, senariy, sovutkich, suiste’mol, suflyor, 
suvliq, suvoriy, suqsur, svitir, tajub, taluqli, tasurot, tabil, tatqiq, ta’ma, 
ta’magir, tamomila, taxsim, tafiq, tafsif, tayziq, tatil, tiatr, televizir, 
tenis, tilkapora, tamat, trilyon, traleybus, tyulen, tunel, tuturuq, to‘g‘a-
noq, uddaburro, uniqmoq, vaj-karson, vazilin, vos-vos, hatti-harahat, 
hattot, xoxolamoq, xayrixoh, xamak, hoqon, yalang oyoq, yoritqich, 

---

88 
yastanmoq, zaha, zahira, zahm, zormanda, o‘qdori, o‘qchimoq, shap-
ko‘r, shapati, sha’riy, shahd, shifir, shipak, shulxa, shahanshoh, shov-
shuv, shu’ba, choyidish, talofat, zalvorli, taqiqlamoq, bug‘i, tum 
taraqay, shalpanquloq. 

---

89