Oqimlarning hisoblash parametrlari. Noritmik oqimlarni masalalarini ishlash. Umumiy qoidalar

4. Teng va karra maromli oqimlar
Teng maromli oqimlarda barcha brigadalar ish maromlari t_br bir xil bo’lib, ular oqim maromiga teng, ya’ni t_br = t_sh.
Grafiklar yordamida oqimning asosiy parametrlarini o’zaro bog’lab beradigan formulalarni keltirib chiqarish mumkin. Oqimdagi barcha brigadalar ishining umumiy davomliligi T_br bir xil, obyekt bo’yicha ishlarning umumiy davomliligi T_o ni esa ikki T₁ va T₂ kabi ikki qismga ajratish mumkin. Bu holda

T_o = T₁ + T₂

(5.1)
Grafikdan
T_o = t_sh (n+N-1)
(5.2)
ekanligi ma’lum.
Oqimning asosiy formulasi bo’lgan (5.1) formulasidan oqimning t_sh maromi kancha kichik bo’lsa, ishlarning umumiy davomliligi ham shuncha kamligi ko’rinib turibdi. Ammo t_sh qiymatining ehtimoliy kichraytirilishi oqimning ko’pgina omillari qiymatlari bilan cheklangan. Ularga birinchi navbatda quyidagilar kiradi: zaxvatkalar o’lchamlari, brigadalarning ishchilar soni va kasbiga doir rasional tarkibi, io’larni bajarish va ularni yondosh brigadalar orasida bog’lashning texnologik shart-sharoitlari va h.k.
Boshlang’ich ma’lumotlar xarakteriga bog’liq ravishda (5.2) formulasi bo’yicha oqimning turli elementlarini hisoblab topish mumkin. Masalan, qurilishning berilgan umumiy davomliligi va brigadalar va zaxvatkalar soni ma’lum bo’lganida oqim odimi kattaligi

(5.3)
T_o berilgan va t_sh va N qiymatlari qabul qilingan holdagi brigadalar soni
(5.4)
Zaxvatkalar soni:
(5.5)
Agar zaxvatkada keyingi ishlarni ishlar texnologiyasidan kelib chiqqan holda faqat ma’lum tanaffusdan (masalan, bo’yash ishlariga qadar suvoqni quritish, polni yotqizish oldidan sement qatlamining qotishi va h.k.) keyin bajarish mumkin bo’lsa, demak texnologik tanaffuslar t_texn ga ehtiyoj yuzaga keladi.
Tashkiliy tanaffuslar t_tashk qator hollarda mehnat muhofazasi shartlari bo’yicha, turli maromli oqimlarda esa – brigada ishi muddatlari surilishi natijasida yuzaga keladi. Agar bu tanaffuslar oqim odimi davomliligida hisobga olinmagan bo’lsa, ularning qiymatlari oqim umumiy davomliligining hisobiy formulasiga kiritiladi, ya’ni
(5.6)
Qurilish oqimining obyekt yoki kompleks doirasidagi rivojida uch davrni ajratib ko’rsatish mumkin: 1) oqimning yoyilish davri T_yoy, bunda oqimga uning maromiga teng bo’lgan interval bilan brigadalar va zarur mashinalar oldinma-ketin ishga kirishadilar; 2) barqaror oqim davri T_bar, unga ishchilarning doimiy va maksimal miqdori muvofiq keladi; 3) oqimning qisqarish davri T_qisqa, oqimdan uning maromiga teng bo’lgan interval bilan ishchi brigadalari (bo’g’inlari) oldinma-ketin chiqib ketadilar (T_qisqa shuningdek oqimning tayyor mahsulotini chiqarish davri ham hisoblanadi).
Oqimning yoyilish davri (T_yoy) quyidagi formulaga ko’ra aniqlanadi
(5.7)
Teng maromli oqimlarda yoyilish va qisqarish davrlari o’zaro teng, ya’ni
(5.8)
Mazkur davrlarni shuningdek ishchi kuchi harakati grafigidan ham ko’rish mumkin: T_yoy ab kesimiga; T_barq bv kesimiga, T_qisqa esa vg kesimiga teng. ab va vg kesimlari o’zaro teng.
Agar oqimning birinchi brigadasi o’z ishini tugallayotgan, so’nggisi esa hali unga kirishmagan bo’lsa, u holda oqim nobarqaror deb nomlanadi. Bu zaxvatkalar soni N esa n+1 dan kichik bo’lgan hol uchun xos. Agar zaxvatkalar soni N n ga teng bo’lar ekan, bu holda oqimdagi ishchilarning soni ham hyech qachon maksimal qiymatga yetmaydi. Muayyan davrga kelib oqimdagi ishchilarning eng ko’p soni ularning barqaror oqimdagi ehtimoliy maksimal sonidan oqimning birinchi brigadasi ishchilari soniga kam. Agar zaxvatkalar soni N bu holda n dan kichik bo’lsa, unda ishchilar soni doim maksimal darajadan kam.