O’quv yili uchun ~ 1 ~

Xususiyatlar
DNK
RNK
Hujayrada 
uchrashi
 
Yadro, mitoxondriya, xloroplast
Yadro, ribosoma, sitoplazma, 
mitoxondriya, xroloplast
Yadroda uchrashi
 
Xromosomalar
Yadrocha
Tuzilishi
 
Qo‗sh polinukleotid zanjiri
Yakka polinukleotid zanjiri
Monomerlari
 
Dezoksiribonukleotidlar
Ribonukleotidlar
Nukleotidlarning 
tarkibi
 
Purin asoslari – adenin, guanin 
pirimidin asoslari – timin, sitozin 
uglevod – dezoksiriboza, fosfat 
kislota qoldig‗i
Purin asoslari – adenin, gua- nin 
pirimidin asoslari – uratsil, 
sitozin, uglevod – riboza, fosfat 
kislota qoldig‗i
Sintezlanishi
 
Komplementarlik asosida, 
reduplikatsiya
Komplementarlik asosida, 
transkripsiya
Vazifasi
 
Genetik axborotni saqlash, 
ko‗paytirish, nasldan naslga 
o‗tkazish
Oqsil biosintezida ishtirok etish
PLASTIK ALMASHINUV. OQSIL BIOSINTEZI. GENETIK KOD. 
Biologik sintez riaksiyalarining to`plami plastik almashinuv yoki assimilyatsiya deb 
ataladi. Moddalar almashinuvi oqsillar biosintezi bilan bog`liq. Oqsillar hujayraning 10-
12% ini tashkil etadi. Oqsillarning biologik vazifasi asosan aminokislotalarning oqsil 
molekulasidagi o`rni ya`ni, ularning ketma – ketligi bilan aniqlanadi.
Oqsil biosintezi yana translatsiya - tarjima qilish ham deb ataladi.
 
TRANSLYATSIYA –  I-RNK dagi nukleotidlar ketma-ketligini aminokislotalar ko`rinishida 
namoyon bo`lishi; 

---

2022-2023-O’QUV YILI UCHUN 
~ 8 ~ 
 
TRANSKRIPSIYA – DNK dagi oqsil to`g`risidagi axborotni I-RNK ga ko`chirib o`tkazilgandek 
yozilishi; 
Oqsil molekulasida bir-biridan farq qiladigan 20 xil aminokislotalar turli xil miqdorda va 
nisbatda uchraydi. Oqsil molekulasidagi aminokislotalarning o`rtacha molekulyar massasi 
138 ga teng. Ular o`zaro peptid bog`lar orqali birikib, bir molekula suv ajratib chiqishi 
hisobiga 120 deb qabul qilingan. Peptid bog`lar soni aminokislotalar sonidan bittaga kam 
bo`ladi.Bitta aminokislotani 3 ta nukleotid kodlaydi.