15. MOYLARNING SOVUNLANISH REAKSIYASI
(YOG'LARNI GIDROLIZLASH)
Kerakli reaktiv va asboblar: 1. Paxta yoki kungaboqar moyi; 2. 0,5 n natriy
yoki kaliy gidroksidning spirtdagi eritmasi; 3. Etil spirt; 4. Konsentrlangan xlorid
kislota; 5. 10% li soda (Na
2
CO
3
) eritmasi; 6. 5% li kalsiy xlorid; 7. 10% li qo'rg'oshin
asetat eritmasi; 8. Efir; 9. Natriy xlorid (quruq holda); 10. Fenolftalein; 11. Lakmus
qog'ozi; 12. Sovutgich (xolodilnik); 13. 50—100 ml li kolbalar; 14. Suv hammomi;
15. Shisha naycha; 16. Shtativ; 17. Probirkalar; 18. Elektr plitka yoki gaz gorelka.
Yog'lar ham xuddi boshqa murakkab efirlar singari gidrolizlanadi. Neytral
yog'lar suv bilan birikib, gliserin va yog' kislotalarigacha parchalanadi;
Yog’ (triglitserid)
Glitserin.
Erkin yog' kislotasi
Bunday reaksiyalar ishqorlar, kislotalar ta'sirida yoki tegishli fermentlar
ishtirokida amalga oshadi. Yog'lar ishqoriy muhitda gidrolizlanganda, erkin yog'
kislotalari o'rniga, ularning tuzlari, ya'ni sovun (C
17
H
35
COONa) hosil bo'ladi.
Yog' (triglitserid)
Gliserin Sovun
Yog'larning ishqorlar ta'sirida gidrolizlanish jarayoni —sovunlanish, hosil
bo'lgan yog' kislotalarining tuzlari esa s o v u n deb ataladi.
Yog' kislotalarining natriy va kaliy ishqorlari bilan bergan tuzlari suvda yaxshi
eriydi, ammo ishqoriy yer va og'ir metallar bilan bergan tuzlari esa suvda yaxshi
erimaydi yoki butunlay erimaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |