O’zbek tili adabiyoti kafedrasi n. Dosanov hozirgi o‘zbek adabiy tili fani bo’yicha

-qoq, -g‘oq. Bu affiks fe’llardan sifat yasaydi, narsaning harakat-holat bilan bog„liq xususiyatini, belgisini bildiradi: urish- qoq, yopish-qoq, burish-qoq, uyush-qoq, tirish-qoq, toy-g‘oq, qoch-qoq kabi.

-chan. Turli so„zlarga qo„shilib, yasash asosidan anglashilgan narsa, harakat va holatga bog„liq belgi, xususiyat bildiruvchi yoki «shu narsaning yakka o„zi bilangina» ma’nosidagi sifat yasaydi: harakat-chan, ish-chan, ko‘ngil-chan, bo‘y-chan, o‘y-chan, uyat-chan, xayol-chan, sezuv-chan, sinov- chan, biluv-chan, ko‘ylak-chan kabi.

-simon. Turli so„zlarga qo„shilib, yasash asosidan anglashilgan narsaga o„xshashlik ma’nosidagi sifat yasaydi: oltin- simon, odam-simon, tuxum-simon, qalqon-simon kabi.

-ag‘on. Fe’l asosiga qo„shilib, yasash asosi anglatgan harakat va holat bilan bog„liq belgi, xususiyatga egalik bildiruvchi sifat yasaydi: bil-ag‘on, chop-ag‘on, qop-ag‘on, o‘z-ag‘on, yot- ag‘on, tep-ag‘on kabi.

Fe’lning sifatdosh shakliga -mon affiksini qo„shish orqali yasalgan sifatlar ma’no jihatidan -ag‘on affiksi vositasida yasalgan sifatlarga yaqin turadi: ishbilar-mon, to‘par-mon, tutar- mon kabi. Ammo bu affiks ancha kamunum hisoblanadi.

15. 
    -ong‘ich, -ovuch. Bular ham kamunum affiks bo„lib, harakat va holat bilan bog„liq belgining ortiqligini bildiruvchi sifat yasaydi: tep-ong‘ich, kul-ong‘ich, hurk-ovuch, isko-vuch, qop- ong‘ich kabi.
    
16. 
    -chil. Kamunum affiks bo„lib, yasash asosi anglatgan belgi, holat, xususiyatga egalik ma’nosidagi sifat yasaydi: ep-chil, dard-chil, iz-chil, xalq-chil kabi. Sifat va ravishlarga qo„shilganda belgining ozligi, kuchsizligi ma’nolarini bildiradi: oq-chil, kam- chil kabi.
    
17. 
    - aki. Bu ham kamunum affiks bo„lib, ot, sifat, ba’zan taqlidiy so„zlardan sifat yasaydi: qalb-aki, og‘z-aki, zo‘r-aki, xom- aki, jizz-aki, jirt-aki kabi.
    
18. 
    -in. Bu affiks ot va fe’l asoslaridan belgi, xususiyat bildiruvchi sifat yasaydi: erk-in, otash-in, yashir-in, to‘k-in-soch- in, to‘l-in, och-m=to‘q-in kabi.
    
19.