«O’zbеk tili lеksikоlоgiyasi» fanidan m a ‘ r u z a L a r m a t n I

Emotsional-ekspressivlik- ekspressiyaga (ta’sirchanlikka) egalik.

Emotsional-ekspressivlikni ifodalashning leksik usuli- nutqda uslubiy
bo’yog’i bor bo’lgan so’zning qo’llanishi hisobiga ta’sirchanlikning ifodalanishi. 


Emotsional-ekspressivlikni 

ifodalashning 

affiksatsiya 

usuli-betaraf
ma’noli so’zlarga subyektiv baho ifodalovchi affikslarni qo’shish orqali nutqda 
ta’sirchanlikka erishish.

Emotsional-ekspressivlikni 

ifodalashning 

kontekstual 

usuli-uslubiy
bo’yog’i bo’lmagan so’zning ma’lum kontekst ta’sirida uslubiy bo’yoqdor so’zga 
aylantirilishi orqali nutqiy ta’sirchanlikning ta’minlanishi.
Emotsional-ekspressivlikni ifodalashning fonetik usuli- turli fonetik
hodisalr (geminatsiya, unlilarni cho’zish, urg’uning o’rnini o’zgartirish) hisobiga 
ta’sirchanlikning ta’minlanishi.

So’zni metaforik qo’llash- so’zning metafora usulida ko’chirilgan ma’nosi
hisobiga nutqiy ta’sirchanlikning ta’minlanishi. 


LEKSEMALARNING NUTQ KO’RINISHLARGA XOSLANISHI 

Nutq, uning ko’rinishlari 
Nutq so’zlovchining til birliklari vositasida fikrni shakllantirishi (ichki nutq) 
va ifodalashi (tashqi nutq) jarayonidir. U adabiy nutq va so’zlashuv nutqi
ko’rinishlarida namoyon bo’ladi: 


Adabiy nutq adabiy til me’yorlariga bo’ysundirilgan, demak, ishlov berilgan
bo’ladi. 

---

---

So’zlashuv nutqi nutqning ma’lum me’yorlariga kiritilmagan, ishlov
berilmagan ko’rinishidir. U ko’proq erkin muloqot paytida ishlatiladi.