O‘zbekiston republikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi ulug‘bek hamdamov, abdug‘opir qosimov jahon adabiyoti
Download 1.56 Mb. Pdf ko'rish
|
jaxon adabiyati songisi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ingliz o‘rta asrlar adabiyoti.
G‘arbiy Ovrupa qahramonlik eposi
Eposning dastlabki namunalari zamonaviy Britaniya hududida yashagan kelt qabilalari tomonidan yaratilgan. V asr boshlarida kelt (irland) qabilalari Rim imperiyasining zaiflashganidan foydalanib, mustaqillikni qo‘lga kiritdilar. Ilk o‘rta asrlarda kelt qabilalari hayoti haqidagi xalq she’riyati negizida qahramonlik eposi shakllandi. Ep- oslarni kuylovchilar 2 guruhga – lirik she’riyatni kuylovchi bardlar va epik she’riyat bilan shug‘ullanuvchi filidlarga bo‘lingan. Filidlar o‘z qissalarini nasrda bayon qilganlar, keyinroq ular “saga”(qissa) nomini olgan. Sagalarning ta’sir kuchini yanada oshirish uchun fi- lidlar she’riy parchalar kiritganlar. Kelt eposining qahramonlik qissalari ulad qiroli Konxobar va uning jiyani Kuxulinning sarguzashtlariga bag‘ishlangan. Bizga- cha ushbu qissalarning bir nechtasi yetib kelgan bo‘lib, “Usnex o‘g‘illarining quvilishi”, “Mak-Dato cho‘chqasi haqida qissa”, “Kualngendan buqa o‘g‘irlash”, “Kuxulinning Ferdiad bilan jangi”, “Kuxulinning xastaligi”, “Kuxulinning o‘limi” shular jumlasidan. Qahramonlik eposi bilan bir qatorda maishiy, sarguzasht, fantas- tik mavzularda ham qissalar yaratildi: “Beyli haqida qissa”, “Eta- ynga muhabbat”, “Febelning o‘g‘li Branning suzishi”. Qadimgi kelt(irland) eposi G‘arb adabiyotiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi, undagi syujet, obrazlardan keyingi davr adiblari unumli foydalandilar. Ingliz o‘rta asrlar adabiyoti. Hozirgi inglizlarning ajdodlari V asrda mamlakatga Ovrupa dan ko‘chib o‘tgan anglo-sakslar bo‘lib, qadimgi adabiy yodgorliklar Britan orollarini normannlar tomoni- dan zabt etilishiga qadar (1066-yil) bo‘lgan muddatda yaratiladi. In- gliz tilidagi adabiyotlar (ingliz adabiyoti degan tushunchaning o‘zi ham), asosan, anglosakslar nasroniylik dinini qabul qilganlaridan 93 keyin paydo bo‘ldi. O‘sha paytlarda rohiblar xalq ichida yurib qah- ramonlik doston (poema)larini yozib olganlar (ular ichida eng mash- huri VII asrda qog‘ozga tushgan “Beovulf” asaridir). Qahramonlik dostonlaridan tashqari, ilk o‘rta asrlarda adabiyotning boshqa janr- larida ham asarlar (diniy risola va traktatlar, ritsarlikning she’rlari, solnomalar) yaratila boshlandi. XI-XII asrlarda Angliya hududini hozirgi fransuzlarning ajdod- lari hisoblanmish normannlar bosib oldi. Begona til va madaniyat- ning suqilib kirishi tufayli yuz bergan murakkab vaziyatlar oqibatida bu davrda ingliz adabiyoti uch tilda yaratila boshlandi: diniy adabi- yotlar – lotin tilida, qadimiy solnomalar, rivoyatlar, qadim o‘tmish voqealari – ingliz tilida, she’r va dostonlar – fransuz tilida (ularning ko‘pchilik qismi bizgacha yetib kelgan). Angliya hududi normannlar istibdodidan qutilganidan so‘ng mamlakatda yagona milliy til – in- gliz tili vujudga keldi (XIV asr). Download 1.56 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling