O’zbekiston respublika oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

transmilliy kapitalning faoliyati milliy xo’jaliklar tizimi rivojlanishiga jiddiy
ta’sir ko’rsata boshladi. Keyingi yillarda jahonning yalpi mahsuloti o’sish
sur’atlariga nisbatan yalpi eksport hajmi o’sish sur’atlari yuqori bo’lmoqda.
Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning chuqurlashib borishida ilmiy-texnika
taraqqiyoti va uning natijalarini ishlab chiqarishda qo’llashning roli ortib
borayapti. Zamonaviy fan, texnika-texnologiya taraqqiyoti yangi turdagi tovarlar
va xizmatlarni ishlab chiqarish miqyosini shu darajada kengaytirish imkoniyatini
bermoqdaki, natijada, bir tomondan, milliy bozorlar torligi muammosi kelib
chiqmoqda, mintaqaviy bozorlarni kengaytirish va xalqaro savdo-iqtisodiy
aloqalarni rivojlantirish zarurati yanada ortmoqda, ikkinchi tomondan esa,
mamlakatlarning ilmiy-texnika sohasida o’zaro hamkorlik qilishlari dolzarb
vazifaga aylanmoqda.
Xalqaro mehnat taqsimoti
hozirgi davrda tarmoqlar bo’yicha
ixtisoslashishni emas, balki tarmoqichi ishlab chiqarishga ixtisoslashishni taqozo
etayapti. Avtomobillar, kompyuterlar va boshqa maishiy texnikalarni ishlab
chiqarishda bir necha mamlakatlar o’zaro kooperatsiya aloqalarini birgalikda
tashkil etmoqdalar.
Xalqaro iqtisodiy integratsiyaning jadallashishiga axborot va
kommunikatsiya vositalarining rivojlanishi ham katta ijobiy turtki bo’lmoqda.

---

166
Natijada, yangi texnika va texnologiyalar, ilmiy ishlanmalar va yangiliklar
dunyoning istalgan mintaqasiga yoki davlatiga qisqa muddatlarda yetib bormoqda
va keng tadbiq etilmoqda, bu kapital va ishchi kuchining mobilligi darajasini ham
oshirmoqda.
O’tgan asrning oxirgi o’n yilliklarida xalqaro iqtisodiy munosabatlar rivojida
moliya kapitalining roli ortdi. Jahon moliya bozori markazlarining mintaqaviy va
xalqaro iqtisodiy integratsiyani rivojlantirishdagi ahamiyati ularning yirik xususiy
va davlat investitsion loyihalarini amalga oshirishga qulay moliyaviy shart-
sharoitlar yaratishi bilan bog’liqdir. Turli moliyaviy dastaklarning ortib borishi
xalqaro moliyaviy tizimning takomillashishiga va milliy chegaralardan tashqarida
moliyaviy munosabatlarning rivojlanishiga olib keldi.