O΄zbekiston respublikasi joqari ha’m orta arnawli ta΄lim ministrligi muxammed al-xorezmiy atindag’i Tashkent axborot texnologiyalari unIversiteti

Tórtinshiden, nızam ústinligin támiyinleytuǵın hám bekkemleytuǵın qurallardan biri kodekslashtirish bolıp tabıladı. Kodekslar huqıq tarmaǵınıń bas nızamı sıpatında Konstitutsiya prinsiplarini rawajlandırıwdıń jolında jaratıladı hám olar konstitutsiya, konstituciyalıq nızamlardan keyingi maqeni iyeleydi. Kodekslar óziniń logikalıq jetiliskenligi, miytinligi, ishki turaqlılıǵın huqıqıy qaǵıydalarǵa ámel etkenligi sebepli kodeks normalari turmısda óziniń ámelin ańsat tabadı.

Besinshiden, nızam ústinligin támiyinlewdiń tiykarǵı faktorlarını tómendegishe tán alıw etiw múmkin:

a. nizam shıǵarıwshı processni turaqlı demokratlashtirib barıw - adamgershilikli, ádalatlı xalqchil nızamlar jaratılıwınıń girewi bolıp tabıladı;

b. nizamning sapasın tolıq jetilistiriw, onıń ishki mexanizmı puqta, yuridikalıq texnika noqatı názeriden benuqson bolıwına erisiw;

c. nizamshiliqni reformalaw hám jetilistiriwde “nızamda ta'qiqlanmagan hámme zatǵa ruxsat beriledi” (puqaralar ushın). “Tek nızamda bekkemlengen zatlargagina ruxsat beriledi” (lawazımlı shaxslar hám mámleketlik keńseleri ushın) degen prinsipga qatań ámel etiliwine erisiw

;d. nizamshiliq iskerliginiń jaqın jıllar hám perspektivaǵa mólsherlengen strategiyasın hámde nızam ústinligin támiyinlew konsepsiyasini jaratıw;

e. nizamlar ámel etiwiniń sociallıq mexanizmına itibar qaratıw. Bul tarawdaǵı sociallıq faktorlar (tásir etiwshi kúshler, qurallar) ni dıqqat penen úyreniw;

f. xaliqtin’ huqıqıy mádeniyatı hám sawatlı adamlıǵın asırıw.

Altınshıdan, nızam astı, mekemelik normativ hújjetlerge usınılıplar, yaǵnıy qosımshalar (uran hám deklaratsiyalar formasındaǵı normalar) kóp bolıwınıń aldın alıw zárúr. Bunday qosımshalar haddan zıyat kóp bolıwı keyinirek ámeliyatda nızam shette qalıp, onıń ornın mekemelik hújjet iyelep alıwı menen nızam ústinligine zıyan etiwi qáwpin keltirip shıǵaradı.

Jetinshiden , nızamlardıń turaqlı hám ústin turatuǵın bolıwına erisiw. Olarǵa tez-tez qosımsha hám ózgertiwler kirgiziw, sońı nátiyjede nızamnıń áhmiyeti hám orını túsip ketiwine alıp keledi.Segizinshiden, jınayatlı sazaylardı liberallashtirish nızam ústinligin támiyinlewdiń za’ru’rli shárti bolıp esaplanadıki, biz temanı bayanlaw processinde buǵan bólek toqtalamiz.