O’zbekiston respublikаsi oliy tа’lim fan va innovatsialar vаzirligi mirzo ulug’bek nomidаgi o’zbekiston milliy universiteti


III BOB. TURLI XIL KOMMUNIKATIV MAQSADLAR DOIRASIDA INKOR MA’NOLI MAQOLLARNING ARGUMENTATIV FUNKSIYASI


Download 146.8 Kb.
bet8/16
Sana16.06.2023
Hajmi146.8 Kb.
#1496880
TuriДиссертация
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16
Bog'liq
МД Амирова Шахноза

III BOB. TURLI XIL KOMMUNIKATIV MAQSADLAR DOIRASIDA INKOR MA’NOLI MAQOLLARNING ARGUMENTATIV FUNKSIYASI




3.1. Pragmatik-argumentativ funksiya “oqlash”


Barcha fransuz inkor maqollarida va frazealogik birliklarda eng keng tarqalgani “oqlash”dir. Keling, hikoya va dialogik nutqda bunday maqollardan foydalanish mumkin bo’lgan vaziyatlarni ko’rib chiqaylik.


Inkor maqollarida bilan frazealogik birliklarda quyidagi misolida suhbatdoshning nuqtai nazarini tasdiqlovchi qo’shimcha dalil sifatida "oqlash" ishlatiladi:
- Tu es jolie comme l'amour, lui lança-t-il. Lorsque tes yeux me parlent, c'est mon cœur qui t'écoute! … Romanesque du même janrining iqtiboslari bormi?
- Oui, ma grand-mère disait souvent: “Il n'y a pas de grenouille qui ne trouve son crapaud” 72.
Muallif inkor maqol yordamida o’z dalillarini tasdiqlaganida shunga o’xshash misollar hikoya nutqida uchraydi:
Après tout, qui n'a pas rêvé de répondre à son chef que, s'il n'était pas content des travaux réalisés, il n'avait qu'a les faire lui-même? C'est vrais enfin quoi. On n'est jamais si bien servi que par soi - même! 73.
Boshqa bir nutq holatida suhbatdosh fikrini tasdiqlash maqsadida ushbu maqolni ham keltiradi. Shunga o’xshab, suhbatdosh suhbatdoshining nuqtai nazarini to’g’ri qabul qilgan yoki yo’qligini tushunishga harakat qiladi:
- Je ne suis pas dans la norme et si on ne commencement pas par en plaisanter soi- même, c'est quelque chose qui va revenir longtemps.
- On n'est jamais si bien servi que par soi - même?
- (Rire) C'est vraie, maintenant cela passé comme cela. Le sujet est a peu pres clos. Mais pour repondre à votre savol…74.
Quyidagi misolda, xuddi shu pragmatik argumentativ funksiya bilan ishlatiladigan bir xil maqoldan foydalanib, muallif o’z harakati tanlovining sabablarini o’quvchiga etkazadi:
Se fichu guldastasi! Parce qu'on n'est jamais aussi bien servi que par soi - même (c'est encore plus vrai quand on ne peut faire autrement) je le bricolerai donc moi-même. Tout seul, comme un grand75.
Shunday qilib, ma’lum bir pragmatik argumentativ funksiya ichidagi bir xil maqol turli kommunikativ maqsadlarda ishlatilishi mumkin. Bu holda inkor maqoldan foydalanish maqsadi bir vaqtning o’zida belgilangan pragmatik argumentativ funksiya va nutq holatiga bog’liq. Shuning uchun inkor maqoldan foydalanish maqsadi kontekstga qarab belgilanishi mumkin.
Hikoya nutqida biz o’quvchi yoki uning asarlari tadqiqotchisi tomonidan muallifning pozitsiyasini tushunishga harakat qilganda inkor maqol dan foydalanishning bir nechta o’xshash holatlarini qayd etdik:
Le raisonnement de Spinoza ne prend nullement en compte une dialectique de l'innovation, appuyée sur le travail du négatif, mais développe au contraire toutes les conséquences de ce que nous avons déja appelé son realisme politique. Rien de nouveaux sous le soleil: les forms sociales, si elles ont été réellement inventées l'ont été dans une époque tellement reculée...76 Quyidagi misolda tadqiqotchilardan biri akademik T.D. Lisenko kontseptsiyasining asosiy qoidalarini to’g’ri tushunishiga ishonch hosil qilishga urinayotgan vaziyatni ko'rsatadi:
Sans rejeter ce procédé a priori, il se rappelle que le seul argument de Lyssenko à l'appui de sa thèse (les espèces vegétales ne se nuisent pas les unes aux autres) se trouve être la citation d'les proverbe: se mangent pas entre eux”. O'ylaymanki, bien sur, que la pensée du biologiste va eté déformée va trahie. Ajoyib ajablanib, Lyssenko lui confirme ce qu'il a écrit: les loups ne se mangent pas entre eux!
Décontenance, il oriente alors la discount sur le “Grand plan de renovation de la nature” qui prévoit l'établissement de larges bandes forestiérés dans les steppes…77
Boshqa holatlarda, dialogik nutqda pragmatik argumentativ funksiyada "oqlanishi" bilan inkor maqollar ilgari berilgan maqsad – ma’ruzachining nuqtai nazarini yoki tanlovini aniqlashtirish uchun ishlatiladi:

Download 146.8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling