O’zbekiston respublikаsi oliy tа’lim fan va innovatsialar vаzirligi mirzo ulug’bek nomidаgi o’zbekiston milliy universiteti

Fonctions de négation pragmatique-argumentative dans les proverbes (basées sur du matériel français).
THÈSE
En vue de l’obtention du diplôme de Master

Sous la direction de: Mme Qubonova G.S,

docteur ès lettres, docent

Tachkent ̶ 2023

MUNDARIJA

KIRISH 5
BIRINCHI BOB. MAQOL PRAGMATIKA OB’EKTI VA ARGUMENTATSIYA NAZARYASI SIFATIDA 11
1.1Fransuz lingvistikasida maqollarning tushunish belgilari 11
1.2Maqol va nutq birligi sifatida 15
1.3. Аrgumentlashda maqollarning qo’llanishi 21
I bob bo’yicha xulosalar 26
II BOB. INKOR MA’NOLI MAQOLLARNING PRAGMATIK XUSUSIYATI 28
2.1. Inkor uklamali maqollarning nutq aktida qo‘llanilishi 28
2.2. Maqollarning ichki shakli uning ta'sir argumti sifatida 37
II bob bo’yicha xulosalar 44
III BOB. TURLI XIL KOMMUNIKATIV MAQSADLAR DOIRASIDA INKOR MA’NOLI MAQOLLARNING ARGUMENTATIV FUNKSIYASI 46
3.1. Pragmatik-argumentativ funksiya “oqlash” 46
3.2. Мaqollarning pragmatik-argumentativ funksiyasi; “ogohlantirish”, “maslahat”, “tinchlantirish” 55
III bob bo’yicha xulosalar 74
XULOSA 75
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI 79

KIRISH

Magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi. O‘zbekiston respublikasining jahon maydonida obro‘si oshib, tashqi aloqalar, madaniy va iqtisodiy munosabatlar rivojlanib borayotgan bir davrda xorijiy tillarni o‘rganish bu tillarda og’zaki va yozma muloqotni amalga oshirish hamda erkin fikr almashish kompetensiyalarini shakllantirish va rivojlantirishga yordam beradi. Zero Mamlakatimiz hayotida barcha sohalarda ulkan islohotlar amalga oshirilmoqda. Yurtimizda amalga oshirilayotgan ilm-fan sohasiga oid davlat siyosati doirasida belgilangan «...ilmiy-tadqiqot va innovatsiya faoliyatini ragʼbatlantirish, ilmiy va innovatsiya yutuqlarini amaliyotga joriy etishning samarali mexanizmlarini yaratish» kabi strategik vazifalar¹ o‘zbek tilshunosligida chet tilida maqol va matallar lingvo-pragmatik jihatlarini oʼrganich borasida chuqur izlanishlar olib borishni kun tartibiga qoʼymoqda. Yurtimizda chet tillari, ayniqsa, frantsuz tilini o‘rganishga boʼlgan eʼtibor davlat siyosati darajasiga koʼtarilgani bois bugungi kunda frantsuz linvo madaniyatini maqol va matallar orqali oʼrganish zamonaviy frantsuz tili doirasida milliy tilshunoslik sohasini tadqiq qilishning muhim shartlardan biri hisoblanadi.
Gumanitar bilimlar sohasidagi tadqiqotlar istiqboli hozirgi vaqtda fanlararo yondashuvlardan foydalanish bilan belgilanadi. XX asrning ikkinchi yarmida, argumentlash nazariyasi dastlab falsafiy (Aristotel', R.Dekart, I.Kant, G.Gegel'), so‘ng gumanitar yo‘nalishlarda tilshunoslikda fanlararo tadqiqotlar ommaviylashuvi munosabati bilan yanada rivojlandi.
Maqol – bu atrofdagi dunyo hodisalari va unga xos bo’lgan ijtimoiy o’zaro ta’sir faktlarini idrok etish, stereotip tufayli tanqidiy muhokama paytida raqibga ta’sir qilish vositasidir.
Tadqiqotning dolzarbligi maqollardagi lingvistik inkor vositalari va ushbu kommunikativ lingvistik birliklar tomonidan bajariladigan pragmatik funksiyalar o‘rtasidagi munosabatlarning yetarli darajada o‘rganilmaganligi bilan belgilanadi. Strukturaviy va morfologik nuqtai nazardan, inkor ma‘noli maqollar atrofdagi dunyo hodisalari yoki ijtimoiy o‘zaro ta'sir omillariga xos ma'lum xususiyatlarning yo‘qligi to‘g‘risida hukm yoki xulosani o‘z ichiga olishi lozim. Aynan ushbu maqollarning pragmatik-argumentativ funksiyalari, bunday hodisa va omillarni realligini tasdiqlash uchun qo‘llaniladi.